جلوگیری از یائسگی زودرس در زنان چگونه ممکن است؟
یائسگی یک انتقال بیولوژیکی است که در آن هورمون‌های تولید مثلی زنان مانند استروژن و پروژسترون کاهش می‌یابد و منجر به توقف طبیعی چرخه قاعدگی او می‌شود. فرآیند یائسگی نشان دهنده پایان توانایی زن برای باردار شدن است و زمانی که قاعدگی زن برای یک سال متوالی متوقف شود، می‌توان گفت که به یائسگی خود قدم گذاشته است.
زنان معمولاً از اواسط دهه ۵۰ سالگی یا بعد از آن دچار یائسگی می‌شوند. با این حال، برخی از زنان می‌توانند یائسگی زودرس را در سنین پایین‌تر تجربه کنند. یائسگی زودرس که در اصطلاح پزشکی نارسایی زودرس تخمدان یا نارسایی اولیه تخمدان نامیده می‌شود، وضعیتی است که در آن زن قبل از ۴۰ سالگی خود به یائسگی می‌رسد.
علائم یائسگی زودرس
اگر در مورد جلوگیری از یائسگی زودرس در زنان کنجکاو هستید، بهتر است که قبل از هر چیزی با خود علائم یائسگی زودرس آشنا شوید. علائم و نشانه‌های این نوع یائسگی مانند یائسگی طبیعی است و موارد زیر را شامل می‌شود:
- گرگرفتگی یا تعریق شبانه
- مشکل در خواب (بی خوابی)
- نیاز مکرر به دستشویی رفتن
- عفونت‌های ادراری مکرر
- نوسانات خلقی، تحریک پذیری، افسردگی، اضطراب
- پوست خشک
- نازک شدن مو
- سینه‌های حساس
- سردرد
- درد در مفاصل و عضلات
- خشکی واژن و ناراحتی در حین رابطه جنسی
- کاهش میل جنسی
- فراموشی، مشکل در تمرکز، مه مغزی
- تغییرات وزنی
- تپش قلب
علل یائسگی زودررس
یائسگی زودرس می‌تواند ناشی از هر چیزی باشد که یا به تخمدان‌های شما آسیب می‌رساند یا بدن شما را از تولید استروژن باز می‌دارد. بنابراین علل یائسگی زودرس عبارتند از:
- شیمی درمانی یا پرتودرمانی برای سرطان
- جراحی برداشتن تخمدان‌ها (اووفورکتومی)
- جراحی برداشتن رحم (هیسترکتومی)
- سابقه خانوادگی یائسگی زودرس
- پریود شدن قبل از ۱۱ سالگی
- برخی از بیماری‌های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید یا بیماری کرون
- بیماری تیرویید
- سیگار کشیدن
- ناهنجاری‌های کروموزومی
- سندرم خستگی مزمن
- ابتلا به ویروس HIV یا بیماری ایدز
- اوریون
پیشگیری از یائسگی زودرس
پیشگیری از یائسگی زودرس سه روش اصلی دارد که عبارتند از:
- وزن مناسب خود را حفظ کنید: افزایش وزن در دوران یائسگی معمول است، زیرا این امر می‌تواند تا حد زیادی نتیجه تغییر هورمون‌ها، افزایش سن، سبک زندگی و ژنتیک شما باشد. با این حال، چربی اضافی بدن خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت و فشار خون بالا را افزایش می‌دهد و علاوه بر این، اضافه وزن ممکن است بر علائم یائسگی نیز تأثیر بگذارد.
- به طور منظم ورزش کنید: ورزش می‌تواند به کاهش وزن یا جلوگیری از افزایش بیش از حد وزن کمک کند. کالری سوزی در حین فعالیت بدنی اتفاق می‌افتد و زمانی که ورزش شدیدتری انجام می‌دهید، می‌توانید کالری بیشتری دریافت کنید.
- غذاهایی بخورید که حاوی فیتواستروژن هستند: بعضی از ترکیبات گیاهی طبیعی می‌توانند اثرات استروژن را در بدن تقلید کنند و به افزایش فیتواستروژن برای متعادل کردن سطح هورمون‌های شما کمک برسانند. چند غذای سرشار از فیتواستروژن، محصولات و دانه‌های سویا، توفو، تمپه و دانه‌های کتان را شامل می‌شوند.
برای جلوگیری از یائسگی چه بخوریم؟
برای جلوگیری از یائسگی زودرس باید یک رژیم غذایی درست و حسابی داشته باشید. از این رو، بهتر است که توصیه‌های زیر را جدی بگیرید:
- با مصرف غذاهایی مانند شیر، ماست، پنیر و سبزیجات برگ سبز، کلسیم را در رژیم غذایی خود بگنجانید تا استخوان‌های خود را محکم و قوی نگه دارید.
- تخم مرغ و ماهی بیشتری بخورید تا خطر سایر مشکلات مانند کلسترول، بیماری قلبی و چاقی را از سر خود رفع کنید.
- از مصرف غذاهای محرک مانند کافئین، الکل و غذاهای حاوی ادویه و شکر بیش از حد خودداری کنید.
- فیبر، پروتئین و چربی‌های سالم بیشتری را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
ویتامین برای جلوگیری از یائسگی
تغییرات هورمونی در دوران یائسگی می‌تواند باعث ضعیف شدن استخوان‌ها و افزایش خطر پوکی آن‌ها شود. مصرف کافی ویتامین D خطر شکستگی لگن ناشی از استخوان‌های ضعیف را کاهش می‌دهد. نور خورشید منبع اصلی ویتامین D شما است، زیرا پوست شما این ویتامین را هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید تولید می‌کند. با این حال، با افزایش سن، کارایی پوست شما در ساخت آن کاهش می‌یابد.
پس برای پیشگیری از یائسگی زودرس، اگر زیاد در زیر نور آفتاب نیستید یا پوست خود را می‌پوشانید، مصرف مکمل یا افزایش منابع غذایی ویتامین D را فراموش نکنید و ماهی‌های روغنی، تخم مرغ، روغن کبد ماهی و سایر غذاهای غنی از ویتامین D را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
دمنوش برای جلوگیری از یائسگی
علاوه بر موارد گفته شده، یک سری گیاهان پرفایده نیز هستند که می‌توانید از آن‌ها دمنوش تهیه کنید و جلوی علائم شدید یائسگی خود را بگیرید. این گیاهان عبارتند از:
- کوهوش سیاه: کوهوش سیاه که بومی آمریکای شمالی است، اغلب به عنوان گیاهی برای تسکین یائسگی شناخته می‌شود. مطالعات بالینی متعددی اثربخشی آن را در کاهش گرگرفتگی و تعریق شبانه، عمدتاً به لطف خواص فیتواستروژنیک آن نشان داده‌اند.
- شبدر قرمز: شبدر قرمز، یک گیاه گلدار و منبع غنی نوعی فیتواستروژن است. آزمایش‌های بالینی نشان داده‌اند که شبدر قرمز ممکن است به کاهش بعضی از علائم مرتبط با یائسگی، مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه کمک کند.
- خار مریم: خار مریم به دلیل خواص تقویت کننده خلق و خویی که دارد، مدت‌ها است که به عنوان یک ضد افسردگی طبیعی استفاده می‌شود. پس به ویژه برای زنان یائسه با تغییرات خلقی و افسردگی مفید است.
درمان یائسگی زودرس
حال که با پیشگیری از یائسگی زودرس در زنان آشنا شده‌اید، وقت آن است که درباره درمان قطعی یائسگی زودرس نیز صحبت کنیم. حقیقت این است که پزشک بر اساس وضعیت فردی هر کس، درمان مخصوص به او را توصیه می‌کند. به طور کلی، استروژن و پروژسترون مکمل می‌توانند به جایگزینی برخی از هورمون‌های تولید مثلی کمک کنند که بدن شما دیگر نمی‌تواند به تنهایی آن‌ها را بسازد.
این مکمل‌ها اغلب تا سن متوسط یائسگی (حدود 50 سالگی) برای مدیریت علائم ناراحت کننده یائسگی زودرس مصرف می‌شوند. لازم به ذکر است که این درمان به حمایت از سلامت قلبی و جلوگیری از تحلیل استخوان‌ها نیز کمک می‌کند. البته نمی‌توان آن را به همه زنان توصیه کرد، زیرا ممکن است خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:
- سکته
- لخته شدن خون
- سرطان پستان
پس مهم است که در مورد خطرات و مزایای گزینه‌های درمانی مختلف با پزشک خود صحبت کنید و انتخاب آگاهانه داشته باشید.
جلوگیری از یائسگی زودرس در زنان با کمک رژیم غذایی مناسب، حفظ وزن متعادل و ورزش منظم امکان‌پذیر است. با این حال، هنوز نمی‌توان از آن مطمئن بود، زیرا فاکتورهای زیادی در وقوع یائسگی زودرس نقش دارند که نمی‌توان همه آن‌ها را به طور یک‌جا جمع‌بندی کرد.
