درمان “سم کشنده مار کبرا” امکان پذیر شد؟

مار کبری از انواع مارهای زهردار کشنده است که هرساله حدود 138 هزار نفر را می‌کشد و 400 هزار نفر دیگر را با مشکلات جدی و طولانی‌مدت مواجه می‌کند.

هر ساله هزاران نفر در سراسر جهان به دلیل مقادیر کشنده سم کبرا که از طریق نیش وارد بدن‌شان می‌شود، جان خود را از دست می‌دهند. این قربانیان که اغلب در مناطق روستایی یا فقیرنشین با دسترسی محدود به مراقبت‌های پزشکی زندگی می‌کنند، نه تنها با تهدید فوری مرگ روبه‌رو هستند، بلکه با عواقب وحشتناک پس از مسمومیت نیز دست و پنجه نرم می‌کنند.

بیشتر این مسمومیت‌ها در مناطق جنوب صحرای آفریقا و جنوب یا جنوب شرق آسیا رخ می‌دهد و تمام گروه‌های سنی از بزرگسال، جوان و کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

سم کبرا در مدت زمان کوتاهی باعث نکروز(مرگ بافت‌های بدن) شده که اغلب منجر به مرگ و در کمترین حالت سبب قطع عضوهای آسیب‌دیده می‌شود. درمان‌های کنونی سم کبرا نیز به سختی با اثرات نکروز سم مقابله می‌کنند و هزینه‌های سنگینی دارند که برای بسیاری از کسانی که به آن‌ها نیاز دارند، غیرقابل دسترس است.

به تازگی دانشمندانی از استرالیا، کانادا، کاستاریکا و انگلستان انقلابی را در درمان سم کبرا ایجاد کرده‌اند که می‌تواند به طور چشم‌گیری اثرات تهدیدکننده و ویرانگر سم کبرا را کاهش دهد.

پروفسور گرگ نیلی از دانشگاه سیدنی در این باره می‌گوید: کشف ما می‌تواند به طور چشم‌گیری آسیب‌های وحشتناک ناشی از نکروز توسط نیش کبرا را کاهش دهد. همچنین ممکن است سرعت سم را نیز کاهش دهد که می‌تواند شانس بقا پس از گزیدگی را افزایش دهد.

وی با بیان اینکه روش درمانی ما بر پایه هپارین(رقیق کننده و ضدانعقاد خون ) استکه به‌طور گسترده در دسترس و مقرون به صرفه است، گفت: در این روش از فناوری ویرایش ژن CRISPR برای شناسایی راه‌های مسدود کردن سم کبرا استفاده کردیم. ما با موفقیت هپارین و داروهای مرتبط را مورد استفاده قرار داده و اثربخشی آنها را در متوقف کردن نکروز ناشی از نیش کبرا نشان دادیم.

به گفته این محقق، هپارین ارزان، همه‌جا موجود و یک داروی ضروری فهرست‌شده در سازمان بهداشت جهانی است.

نیلی بیان کرد: هپارین پس از آزمایش‌های موفق انسانی، می‌تواند به سرعت به عنوان یک داروی ارزان، ایمن و مؤثر برای درمان نیش کبرا معرفی شود.

وی توضیح داد: داروهای جدید هپارینوئیدی به طور متفاوتی از پادزهرهای سنتی عمل می‌کنند. آنها به عنوان یک “طعمه” عمل کرده و محل نیش را با مولکول‌های هپاران سولفات یا هپارینوئیدی مشابه پر می‌کنند. در مرحله بعد مولکول‌های طعمه به سموم مسئول آسیب بافت متصل شده و آنها را خنثی می‌کنند.

سازمان بهداشت جهانی گزیدگی مار را به عنوان یک اولویت در برنامه خود برای مقابله با بیماری‌های گرمسیری نادیده گرفته شده دسته‌بندی کرده است و هدف آن کاهش 50 درصدی مرگ و میر ناشی از نیش مار کبرا تا سال 2030 است.

این مطالعه در مجله Science Translational Medicine منتشر شده است.