نحوه فوت حضرت زینب (س) و تاریخ وفات حضرت زینب (س)

درباره نحوه فوت حضرت زینب (س) و تاریخ فوت حضرت زینب اختلافاتی وجود دارد که به طور کامل در این مطلب بیان شده است.

مدت عمر حضرت زینب ( س ) و نحوه وفات ایشان

حضرت زینب (س) سومین فرزند امام علی علیه السلام و حضرت فاطمه سلام الله علیها و بانوی صبر و ایثار است، بانویی که در تمام عمرش مصیبت دید و صبوری کرد و ایستاد. بانویی که روایت واقعه عاشورا وامدار اوست چرا که او با شجاعت و خطابه های غرایش در واقعه عاشورا و شهادت برادرش امام حسین (ع) بر علیه ظلم درخشید و شجاعتش را در تاریخ ثبت کرد. بسیاری از ما نمی دانیم اسوه صبر و فداکاری حضرت زینب کبری چند سال بعد عاشورا زنده بود و علت اصلی وفات ایشان چه بود و محل وفات ایشان کجا بود.

تاریخ فوت ؛ حضرت زینب چند سال بعد عاشورا زنده بود؟

در منابع تاریخی و منابع مذهبی سه تاریخ مختلف برای وفات حضرت زینب عنوان شده است.

سال ۶۲ هجری قمری

برخی منابع تاریخ وفات حضرت زینب را ۱۵ رجب سال سال ۶۲ هجری قمری و ۱۸ ماه بعد از حادثه عاشورا می دانند. (جعفر شهیدی ، زندگانی فاطمه، ص ۲۶۱ – ۲۶۲ )

سال ۶۳ هجری قمری

برخی منابع تاریخ وفات حضرت زینب را ۱۵ رجب سال ۶۳ هجری قمری و دو سال و اندی بعد از حادثه عاشورا می دانند. (دایره المعارف تشیّع ، ج ۸ ، ص ۶۰۳ )

سال ۶۵ هجری قمری

 بعضی دیگر از منابع تاریخ وفات حضرت زینب را ۱۵ رجب سال ۶۵ هجری قمری می دانند. (جواد محدّثی، فرهنگ عاشورا، ص ۲۱۶ – ۲۱۷ )

کدام تاریخ در بین علما مشهورتر است ؟

تاریخ وفات حضرت زینب در ۱۵ رجب سال ۶۲ هجری که ۱۸ ماه پس از واقعه جانسوز عاشورا و در ۵۷ سالگی در بین علما مشهورتر است.

 بحرالمصائب نوشته است:حضرت زینب (علیهاالسّلام) بعد از واقعه کربلا و رنج شام و محنت ایام، چندان گریست که قدش خمیده شده و گیسوانش سفید گردید و زندگی ای سراسر حزن و اندوه داشت تا به سرای دیگر رخت بربست. (تبریزی، جعفر بن سلطان احمد، بحر المصائب، ص۲۵۳)

درباره نحوه ارتحال حضرت زینب اختلافاتی وجود دارد:

براساس برخی از نوشته ها آن حضرت به دلیل سختی ها و مصیبت هایی که دید، مریض شد و به طور طبیعی وفات کرد.( منتخب التواریخ، ص ۶۷ )

براساس برخی از احتمالات یزید به دلیل اینکه حضرت زینب همه وقایع کربلا را دیده و وجود او یادآور مصائب کربلا و یادآور فجایع حکومت یزید است، حضرت زینب کبری را مسموم نمود و به شهادت رساند.(زینب الکبری من المهد الی اللحد، ص ۵۹۲ )

گرچه مسمومیت آن حضرت دور از ذهن نیست اما دلیل قطعی تاریخی برای این روایت دیده نشده است واحتمال وفات حضرت زینب (س) بر اثر بیماری و یا مصائب و سختی هایی که از واقعه عاشورا به آن دچار شدند به عنوان مهمترین و قابل قبول ترین سند تاریخی است. در این روایت تاریخی آمده که حضرت زینب (س) به هنگام ارتحال از همسر خود خواستند تا ایشان را زیر آفتاب ببرند و همچون برادرشان از دنیا بروند. (سیدقاسم رزاقی موسوی(صدای شیعه باکمی تصرف))

محل وفات حضرت زینب ( س)

حضرت زینب (س) بعد از حادثه عاشورا و خطبه خوانی و بیدار کردن ذهن های خفته، افکار عمومی حاکم بر شام را تغییر داد و بعد از برگشت به مدینه به پاسداری از قیام امام حسین(ع) پرداخته و ظلم و ستم یزید را بیان نمود تا جایی که توانست مردم را بر ضد ستمکاران بشوراند به همین دلیل فرماندار مدینه به یزید گزارش داد:” بودن زینب میان اهل مدینه، احساسات را بر می انگیزاند. او زنی است فصیح، خردمند و دانا. او و کسانی که با وی هستند، تصمیم گرفته اند برای خون خواهی قیام کنند.” یزید دستور داد باقی مانده اهل بیت را به شهرها و نقاط مختلف تبعید کرده و پراکنده سازند. فرماندار از حضرت زینب (س) خواست از مدینه بیرون رود و هر جای که می خواهد اقامت کند.( عائشه بنت الشاطی، بانوی کربلا حضرت زینب (ع)، ترجمه رضا صور، ص ۱۵۷)

به نوشته برخی حضرت به شام سفر نمود و در همان جا درگذشت. ( لهوف، ص ۲۱۸؛ مقرم، مقتل الحسین، ص ۳۲۴؛ ارشاد، ج۲، ص ۱۴۴ ) برخی دیگر گفته‏ اند:حضرت به مصر هجرت نمود و در تاریخ پانزدهم رجب سال ۶۲ هجری درگذشت. (ارشاد، ص ۱۱۶ ۱۱۷؛ بحار الانوار، ج ۴۵، ص ۱۱۷ )

برخی بر این عقیده هستند که حضرت زینب کبری (س) در مصر مدفون است. مهم ترین کتابی که مرقد حضرت را در مصر دانسته و دیگران به آن اعتماد کرده اند، رساله کوچکی به نام «اخبار الزینبات» نوشته عُبیدلی نسابه (۲۷۷- ۲۱۴) است.

سیدمحسن امین قبرستان بقیع در مدینه را محل دفن حضرت زینب(س) دانسته است. (امین، اعیان الشیعه، ج۷، ص۱۴۰-۱۴۱ )

در کتاب «خیرات الحسان » آمده است:

در مدینه قحطی پیش آمد. زینب همراه شوهرش عبدالله بن جعفر به شام کوچ کردند و قطعه زمینی داشتند. زینب در همان جا در سال ۶۵ هجری درگذشت و در همان مکان دفن شد. (خیرات حسان، ص ۲۹، هدیه الزائرین و بهجه الناظرین، ص ۳۵۳ )

احتمال دفن شدن حضرت زینب(س) در شهر شام با وجود اندک درنگ تاریخی، از دیدگاه های دیگر برتر و کامل تر و استوارتر است.