اعمال شب قدر و اعمال ویژه شب نوزدهم | اعمال مشترک شب‌های قدر و اعمال مختص شب نوزدهم ماه رمضان

شب قدر، شبی با فضیلت بی‌نظیر شب قدر یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین شب‌های سال است که در قرآن کریم از آن با عظمت یاد شده است.

در این شب، تقدیر یک‌ساله انسان‌ها رقم می‌خورد و فرشتگان به زمین می‌آیند.

شب نوزدهم ماه رمضان، آغاز شب‌های پرفضیلت قدر است؛ شبی که در تمام سال، همتایی برای آن یافت نمی‌شود. اعمال عبادی در این شب، ارزشی فراتر از هزار ماه دارد.

اعمال مشترک شب‌های قدر اعمال شب قدر به دو دسته تقسیم می‌شود؛

برخی از این اعمال در هر سه شب انجام می‌شوند و برخی مختص هر یک از شب‌های قدر است. در ادامه به مهم‌ترین اعمال مشترک شب قدر می‌پردازیم:

۱. غسل شب‌قدر یکی از مستحبات مؤکد شب قدر، غسل کردن است. علامه مجلسی توصیه کرده است که این غسل در هنگام غروب آفتاب انجام شود تا نماز مغرب با طهارت بیشتر خوانده شود.

۲. نماز دو رکعتی ویژه شب‌قدر در هر رکعت این نماز، پس از سوره حمد، هفت مرتبه سوره توحید قرائت می‌شود و پس از نماز، هفتاد مرتبه ذکر “أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ وَأَتُوبُ إِلَیْهِ” گفته می‌شود.

۳. درخواست حاجت با قرآن یکی از اعمال مهم شب قدر، گرفتن قرآن در برابر خود و قرائت دعا با این مضمون است: “اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِکِتابِکَ الْمُنْزَلِ…” و سپس درخواست حاجات خود از خداوند.

۴. قرار دادن قرآن بر سر در این عمل، قرآن را بر سر گذاشته و خدا را به حق قرآن، پیامبران و اهل‌بیت قسم می‌دهند و این ذکر را تکرار می‌کنند: “بِکَ یَا اللّٰهُ” و نام چهارده معصوم را می‌خوانند.

۵. زیارت امام حسین (ع) زیارت سیدالشهدا در شب قدر، فضیلت زیادی دارد و در روایات آمده که زائران ایشان در این شب مورد مغفرت الهی قرار می‌گیرند.

۶. احیا و شب‌زنده‌داری در شب قدر، احیا و شب‌زنده‌داری بسیار توصیه شده است. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: “هر کس شب قدر را احیا بدارد، گناهان او بخشیده خواهد شد.”

۷. خواندن صد رکعت نماز یکی دیگر از اعمال پرثواب شب قدر، خواندن صد رکعت نماز است که در هر رکعت پس از سوره حمد، ده مرتبه سوره توحید قرائت می‌شود.

۸. قرائت دعای شب قدر خواندن دعای “اللّٰهُمَّ إِنِّی أَمْسَیْتُ لَکَ عَبْداً داخِراً…” که از امام زین‌العابدین (ع) نقل شده است، یکی از دعاهای مهم شب قدر است که تأثیر زیادی در قبولی اعمال دارد.

فضائل شب‌قدر در قرآن و روایات

نزول قرآن در شب‌قدر قرآن کریم در سوره قدر می‌فرماید: “إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ” که نشان‌دهنده عظمت این شب است.

نزدیکی به خدا در شب‌قدر شب قدر فرصتی است برای توبه و بازگشت به درگاه الهی. در این شب، دعاها مستجاب شده و بنده می‌تواند از رحمت خداوند بهره‌مند شود.

اعمال مخصوص شب نوزدهم رمضان

امّا اعمال شب نوزدهم چند چیز است:

اوّل:
گفتن صد مرتبه:
أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ

از پروردگارم خدا آمرزش می جویم و به سوی او می پویم

دوم:
گفتن صد مرتبه:
اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَهَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ

خدایا قاتلان امیر المؤمنین را لعنت کن

سوم:
دعای «یَا ذَا الَّذِی کانَ» را که در قسم چهارم گذشت بخواند.

چهارم:
این دعا را بخواند:
اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ وَ فِی الْقَضَاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ عَلَیَّ فِی رِزْقِی وَ تَفْعَلَ بِی کَذَا وَ کَذَا.

خدایا مقرّر فرما در آنچه حکم میکنی، و تقدیر مینمایی از فرمان حتمی، و در آنچه جدا میکنی از کار حکیمانه در شب قدر، و در آن حکم حتمی که برگشت و تغییری ندارد، اینکه مرا از حاجیان خانه محترمت بنویسی، حاجیانی که حجّشان قبول، سعیشان پذیرفته، گناهانشان آمرزیده، بدی هایشان نادیده گرفته شده است، و در آنچه حکم میکنی و تقدیر می نمایی، مقرّر فرما که عمرم را طولانی نمایی، و در روزی ام بر من وسعت بخشی، و با من چنین و چنان کنی.

اعمال شب بیست‌ویکم و بیست‌وسوم رمضان

شب شهادت امام علی (ع) شب بیست‌ویکم، شب شهادت حضرت علی (ع) است و یکی از شب‌های مهم قدر محسوب می‌شود. در این شب علاوه بر اعمال مشترک شب قدر، بر خواندن دعای جوشن کبیر و تضرع به درگاه الهی تأکید شده است.

شب بیست‌وسوم، اوج شب‌های قدر این شب از مهم‌ترین شب‌های قدر است که در آن تقدیر نهایی انسان‌ها مشخص می‌شود. در این شب، علاوه بر خواندن قرآن، دعای جوشن کبیر و مناجات، توجه ویژه‌ای به طلب مغفرت و عاقبت‌به‌خیری شده است.

شب‌قدر فرصتی استثنایی برای نزدیک شدن به خداوند، توبه از گناهان و طلب حاجات است. این شب، بهترین زمان برای ارتباط قلبی با خداوند و بهره‌مندی از رحمت بی‌پایان اوست. نباید این فرصت طلایی را از دست داد و باید با حضور قلب و نیت خالص، اعمال شب قدر را انجام داد.