پیش‌قراولی دولت برای افزایش مشارکت و رقابت/ بقیه هم آستین بالا بزنند
پس از آنکه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی، نیمه فروردین امسال در دیدار جمعی از مسئولان و کارگزاران نظام خواستار مشخص شدن راهبرد مشارکت، امنیت، سلامت و رقابت برای انتخابات مجلس دوره دوازدهم و خبرگان دوره ششم در اسفند ماه پیشِ‌رو شدند، این چهار اصل به دغدغه مسئولین دولتی تبدیل و سازوکارها و روندهای مناسب جهت تحقق آنها دنبال شده است. اظهارات روز گذشته رئیس‌جمهور در نشست خبری مبنی بر لزوم افزایش مشارکت مردم، مهر تأیید دیگری بر این گزاره بود که دولت برخلاف برخی ادعاها، مشارکت، رقابت، امنیت و سلامت انتخابات را بر ترکیب سیاسی مجلس آینده اولی می‌داند. سؤال اینجاست که دولت جهت نیل به هدف مزبور، مشغول بروز چه نوع رفتاری در سپهر سیاسی ایران است.
آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی دیروز در نشست خبری بار دیگر بر عزم دولت بر تحقق مشارکت حداکثری مردم تأکید کرد و گفت: «دولت تمامی تلاشش را برای مشارکت حداکثری مردم انجام می‌دهد و معتقد است که هرچه تعداد شرکت‌کنندگان در انتخابات حداکثری باشد پشتوانه‌های نهادهای برخواسته از رأی محکم می‌شود. تلاش ما حضور حداکثری مردم در انتخابات است»؛ آنطور که رئیس‌جمهور دیروز تأکید کرد، حضور مردم در انتخابات امسال، پشتوانه نهادی مجلس آینده را تحکیم خواهد کرد و به تبع، موجب افزایش کارآمدی پارلمانتاریسم در ایران می‌شود. این خواسته، دقیقاً خلاف ادعای برخی رسانه‌ها و محافل سیاسی‌ست که دولت را به یکه‌سالاری و هدم جمهوریت متهم می‌کنند.
تلاش برای تأیید صلاحیت رقبا
آیت‌الله رئیسی پیشتر و در جریان انتخابات ۱۴۰۰ نیز خواستار افزایش مشارکت مردم از طریق افزایش رقابت میان نامزدها بود تا جایی که تلاش‌های پیدا و پنهان زیادی صورت داد تا صلاحیت برخی نامزدها، مجدداً مورد بررسی قرار گیرد. در همین باره رئیس‌جمهور خرداد ماه امسال و در جریان گفت‌وگوی تلویزیونی با مردم، با اشاره به تلاشش در انتخابات ریاست جمهوری دوره سیزدهم برای تأیید صلاحیت افرادی که صلاحیت‌شان تأیید نشده بود، تأکید کرد: «البته خود آنها گفتند که نتایج سنجش‌ها و ارزیابی‌ها این است که اگر ما هم تأیید شویم، باز هم مشخص است برنده انتخابات کیست؛ اما حضور آنان ممکن بود به افزایش مشارکت مردم کمک کند و لذا خود آقایان شاهد بودند که از طریق شورای نگهبان این مسأله را دنبال کردم».
حرکت جمعی برای رقابت و مشارکت
خواسته رئیس‌جمهور مبنی بر افزایش مشارکت مردم در انتخابات امسال، در تمام سطوح دولت نیز جاری و ساری است. برای نمونه «محمدتقی شاهچراغی» معاون سیاسی وزیر کشور و رئیس ستاد انتخابات کشور، اخیراً در اظهاراتی با بیان اینکه در بخش‌های رقابت و مشارکت، نیاز به یک حرکت جمعی وجود دارد تصریح کرد: «فعالیت احزاب را محدود به دوره انتخابات نمی‌دانیم، تلاش می‌کنیم حداکثر زمینه‌های فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی در عرصه انتخابات فراهم شود».
پروژه‌های استانی و امیدآفرینی در مردم
اما فارغ از سویه‌های نظری و اعتقادی که به دو مورد آن با تبیین مواضع رئیس‌جمهور و معاون سیاسی وزیر کشور اشاره شد، دولت سیزدهم در مقام عمل نیز نشان داده که به الزامات افزایش مشارکت و رقابت پایبندی دارد و سعی می‌کند مردم را به حضور پای صندوق‌های رأی ترغیب کند. یکی از اقدامات مؤثر دولت در افزایش مشارکت مردم، سفرهای استانی رئیس‌جمهور، وزرا و معاونین وزراست. نکته مهم اینجاست که مقامات دولت، معمولاً سایر مسئولین مربوطه از جمله نمایندگان مجلس را نیز با خود در سفرهای استانی همراه می‌برند تا از این طریق پیام وحدت مسئولین برای حل مشکلات به مردم منتقل شود.
پرهیز از ورود به بازی‌های سیاسی
بی‌شک وحدت قوا و نهادهای حاکمیتی، یکی از عوامل مهم در افزایش مشارکت مردم در انتخابات‌ها خواهد بود. دولت در این زمینه نیز توجه ویژه‌ای از خود نشان داده و کوشیده با پرهیز از ورود به برخی بازی‌های مخرب سیاسی، تمرکز خود را روی حل مسائل مردم معطوف بدارد. برای نمونه و در جریان فشار بی‌مورد نمایندگان مجلس علیه وزیر کشور که به کنار رفتن معاون سیاسی وزارت کشور انجامید، آیت‌الله رئیسی هیچ‌گونه موضعی نگرفت و با سکوت خود، راه را برای تعامل دو قوه باز نگاه داشت.
«احمد وحیدی» وزیر کشور، حتی پس از کنار رفتن معاون سیاسی خود، روند حضورش در جلسات مشترک با نمایندگان مجلس را قطع نکرد و با رویکرد تعاملی، در پی حل برخی دغدغه‌های بهارستان‌نشینان در استان‌ها و شهرستان‌ها برآمد.
آیت‌الله رئیسی قبل‌تر و در جریان پروژه چندین ماهه استیضاح «سید رضا فاطمی‌امین» وزیر سابق صمت نیز رویه صبر و سکوت در پیش گرفت و کلامی در جهت ایجاد زاویه احتمالی با مجلس بر زبان نراند؛ او روز ۱۰ اردیبهشت امسال و در جلسه استیضاح وزیر کابینه‌اش تمام سعی خود را کرد تا فضای میان دو قوه را بدون تنش و مثبت نشان بدهد و از سویی اعلام کند که در پایبندی به قانون، استیضاح را از حقوق نمایندگان ملت می‌داند. رئیس‌جمهور در این جلسه اظهار کرد: «تلقی من به هیچ عنوان این نیست که استیضاح یا سؤال جلوه اختلاف است… اصل فلسفه آمدن من در این جلسه به‌خاطر این است که بگوییم ما سؤال پرسیدن نمایندگان و مجلس را محل اختلاف نمی‌دانیم… تلقی ما در دولت این است که دوستان ما در مجلس به‌خاطر مسائل حوزه‌های انتخابیه و مردم، مسائلی را در مجلس بیان می‌کنند که مسئولان باید توضیح دهند… امیدوارم تصمیم و رأی مجلس به ثبات در وزارت صمت و دچار تزلزل نشدن منجر شود».
اخلاق‌مداری رئیس‌جمهور در مواجهه با سایر نهادها خاصه مجلس، از سوی تعدادی از نمایندگان مجلس نیز مورد صحه قرار گرفته است. برای نمونه، «علی خضریان» نماینده تهران در مجلس در گفت‌وگو با ایرنا، با اشاره به تأثیر مشی و مرام اخلاق‌مدارانه رئیس‌جمهور، بر تلطیف فضای میان قوای مقننه و مجریه تأکید کرد: «نتیجه اخلاق‌مداری آیت‌الله رئیسی در دولت سیزدهم تا آنجا پیش رفت که اگر اختلافاتی هم بین دولت و مجلس وجود داشت، در فضای رسانه‌ای منعکس نشد به شکاف بین مجلس و دولت ختم نشود».
بازکردن فضا برای حضور همه سلایق سیاسی
نکته آخر اینکه افزایش مشارکت مردمی و زمینه‌سازی برای رقابت صاحبان سلایق مختلف در انتخابات امسال، صرفاً مسئولیتی بر عهده دولت نیست و سایر نهادها نیز باید آستین بالا بزنند و در اجرای سیاست‌های راهبردی نظام در این زمینه نقش‌آفرینی کنند.