قیمت دلار با مغز سقوط کرد!
از ۱۰ مهر ۱۴۰۴ که قیمت دلار در بازار آزاد با عبور از مرز ۱۱۸ هزار تومان رکورد تاریخی تازه‌ای را ثبت کرد، تا امروز دوشنبه ۱۴ مهر ۱۴۰۴ نرخ ارز وارد مسیر نزولی و کاهش حدود ۷ هزار تومانی برای دلار ثبت شده است.
در پایان معاملات امروز، قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد به ۱۱۱ هزار و ۱۶۰ تومان رسید که این پایین‌ترین رقم از ۷ مهر تا به امروز است.
روند کاهشی قیمت ارز از روز شنبه ۱۲ مهر آغاز شد؛ جایی که بانک مرکزی با اجرای مجموعه‌ای از اقدامات کنترلی از جمله افزایش عرضه اسکناس، پرداخت ارزی حواله‌ای و مداخله مستقیم در بازارهای تهران و امارات، توانست جهت حرکتی نرخ ارز را تغییر دهد.
دلار در ۱۰ روز اول مهر چه کرد؟
در ۱۰ روز ابتدایی مهر ۱۴۰۴، بازار ارز تحت تأثیر فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، با جهش بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شد. این افزایش، نه‌تنها بازار ارز را ملتهب کرد، بلکه به‌سرعت به سایر بازارها از جمله خودرو، لپ‌تاپ، تلفن همراه، لوازم خانگی و حتی برخی مواد غذایی سرایت کرد و موجی از افزایش قیمت‌ها را رقم زد.
حال با کاهش ۷ هزار تومانی نرخ دلار، این پرسش مطرح است که آیا بازار کالاها و خدمات نیز وارد فاز کاهش قیمت خواهد شد؟
تأثیر قیمت دلار بر بازارهای مختلف
نوسان نرخ دلار یکی از عوامل اصلی تعیین‌کننده در قیمت کالاها و خدمات مختلف در اقتصاد ایران است. تقریباً هیچ بازاری را نمی‌توان یافت که از تغییرات نرخ ارز بی‌تأثیر بماند، هرچند شدت واکنش در بخش‌های مختلف متفاوت است. به‌طور کلی، هرچه میزان وابستگی یک کالا به واردات یا مواد اولیه خارجی بیشتر باشد، تأثیرپذیری آن از دلار نیز شدیدتر و سریع‌تر خواهد بود.
در این میان، بازارهایی مانند کالاهای دیجیتال، لوازم خانگی خارجی، خودروهای وارداتی و پوشاک برند در خط مقدم واکنش به تغییرات نرخ ارز قرار دارند. قیمت این کالاها مستقیماً بر پایه دلار محاسبه می‌شود و حتی نوسان‌های کوتاه‌مدت نیز به‌سرعت در برچسب قیمتی آن‌ها منعکس می‌شود. به همین دلیل، رشد نرخ دلار معمولاً با جهش فوری در بازار موبایل، لپ‌تاپ، تلویزیون و خودرو همراه است.
در مقابل بخش‌هایی مانند مواد غذایی، دارو، خدمات و حمل‌ونقل نیز از تغییر نرخ ارز تأثیر می‌گیرند، اما اثر آن معمولاً با فاصله زمانی و به‌صورت تدریجی بروز می‌کند. علت این موضوع آن است که در این حوزه‌ها، هزینه تولید و زنجیره تأمین نقش مهمی دارد و تولیدکنندگان تا زمانی که از ثبات نرخ ارز اطمینان پیدا نکنند، قیمت‌ها را به‌صورت ناگهانی تغییر نمی‌دهند. در نتیجه، اثرگذاری دلار بر بازارها هم‌زمان نیست، اما در نهایت تقریباً تمام بخش‌های اقتصادی را دربر می‌گیرد.
آیا کاهش قیمت دلار به معنی ارزانی کالاهاست؟
کارشناسان اقتصادی معتقدند بازار کالاها معمولاً با تأخیر نسبت به کاهش نرخ ارز واکنش نشان می‌دهد. در حالی که رشد دلار بلافاصله خود را در قیمت‌ها نشان می‌دهد، کاهش آن نیازمند ثبات و استمرار در روند نزولی است تا تولیدکنندگان و فروشندگان، اطمینان لازم برای کاهش قیمت را پیدا کنند.
به‌عبارتی اگر روند نزولی نرخ دلار در روزهای آینده ادامه یابد، احتمال کاهش تدریجی قیمت در بازارهایی مانند خودرو، لوازم دیجیتال و مواد غذایی وجود دارد؛ اما تا زمانی که ثبات در بازار ارز تثبیت نشود، نمی‌توان انتظار ریزش محسوس قیمت‌ها را داشت.
