حمله به کاروان‌های کمکی؛ عادت دیرینه اسرائیل / امدادرسانی به غزه زیر آتش / کاروان‌های که قبل از «صمود» مورد حمله قرار گرفتند

خبرآنلاین – مهسا م‍ژدهی: نام ناوگان جهانی صمود به عبارت استواری و مقاومت اشاره دارد. این کاوان جهانی که با پنجاه کشتی به سمت آب‌های غزه به راه افتاده بود، در نزدیکی باریکه متوقف و نزدیک به ۵۰۰ نفر از افرادی که در آن مشارکت کرده بودند، بازداشت شده‌اند. ایتمار بن گویر  وزیر امنیت ملی اسرائیل، ادعا کرده است که شرکت‌کنندگان باید به عنوان تروریست زندانی شوند.

این نخستین بار نیست که یک کاروان کمک به غزه مورد حمله اسرائیل قرار می‌گیرد. اسرائیل بارها کاروان‌های کمک‌رسانی یا نیروهای امدادی را هدف قرار داده است و با هرگونه اقدام برای شکستن محاصره غزه سر ستیز دارد.

یک رسم ۱۷ ساله

پس از انتخابات سال ۲۰۰۶ که به حاکمیت حماس در غزه انجامید، اسرائیل به محاصره دریایی غزه دست زد. این محاصره که از سوی اسرائیل و مصر اعمال شد، مرزهای این نقطه از جهان را به روی خبرنگاران، سازمان‌های بین‌المللی و امدادگران بست. برای اولین‌بار یک کاروان کمکی در سال ۲۰۰۸ به غزه نزدیک شد. کشتی لیبیایی المروه، از ساحل طرابلس حرکت کرد و چند روز بعد قایق‌های جنگی اسرائیل، مسیر حرکت کشتی را پس از ورود به آب‌های منطقه‌ای نوار غزه سد و آن را مجبور به بازگشت به شهر ساحلی «العریش» مصر کردند. کشتی المروه حامل بیش از دو تن کمک های غذایی و دارویی برای مردم غزه بود و اولین کشتی عربی به حساب می‌آمد که برای شکستن محاصره نوار غزه راهی این منطقه شد. در زمان جنگ ۲۲ روزه غزه و در تاریخ ۳۰ نوامبر ۲۰۰۸، کشتی کوچک دیگنیتی که حامل کمک‌های پزشکی بود و از قبرس راهی غزه شده بود، اجازه حضور در آب‌های نزدیک به غزه را پیدا نکرد و به دلیل شلیک گلوله‌ نظامیان اسرائیلی مجبور به بازگشت شد.

حمله به کاروان سازمان ملل یکی دیگر از اقدامات اسرائیل است. در سال ۲۰۰۹ و در نزدیکی اردوگاه جبالیا نیروهای اسرائیلیبه کاروان سازمان ملل مرتبط با اونروا که حامل غذا و دارو برای غیرنظامیان بود، تیراندازی کرده و خمپاره پرتاب کردند. کاروان با لوگوی مشخص سازمان ملل در حرکت بود و مسیر هماهنگ‌شده داشت. در این حمله یک نیروی امدادی کشته و دو نفر زخمی شدند. اسرائیل گفت که به اشتباه بر روی این نیروها آتش‌ گشوده است. در نوامبر سال ۲۰۱۱ نیروهای اسرائیلی قایق فرانسوی حامل فعالان و کمک‌های پزشکی را متوقف و به بندر اشدود برد. در این یورش هر چند کسی جان خود را از دست نداد؛ اما کمک‌ها مصادره شدند و ۱۶ فعال به‌طور موقت به زندان رفتند.در سال ۲۰۱۵ هم اتفاقی مشابه افتاد و البته اینبار ۱۸ فعال زندانی و کمک‌ها مورد مصادره قرار گرفتند. پیش از هفت اکتبر، آخرین حمله به کمک‌های ارسالی برای غزه در سال ۲۰۱۸ انجام گرفت که بدون کشته یا زخمی بود و البته به دلیل اینکه کمک‌ها توسط اسرائیل مصادره شده بود، هیچ کالا و دارویی به دست فلسطینی‌ها نرسید.

بزرگ‌ترین حمله به کاروان کمک‌رسانی

کاوران آزادی شامل شش کشتی (از جمله کشتی اصلی ماوی مرمره از ترکیه) با ۶۶۳ فعال از ۳۷ کشور بود که کمک‌های بشردوستانه (غذا، دارو، مصالح ساختمانی و ویلچر) حمل می‌کرد. هدف از حرکت این کشتی مانند دو کشتی قبلی،  شکستن محاصره دریایی غزه توسط اسرائیل بود. نیروهای دریایی اسرائیل (واحد شایتت ۱۳) در آب‌های بین‌المللی (حدود ۷۰ کیلومتری غزه) به کشتی‌ها حمله کردند، با بالگردها و قایق‌های تندرو نزدیک شدند و کماندوها را با طناب از هوا به کشتی ماوی مرمره فرستادند. بر اساس ویدیوها و گزارش‌ها با ورود نیروهای اسرائیلی در عرشه کشتی، درگیری آغاز می‌شود. در شرایطی که شواهد نشان می‌دهد درگیری از سوی اسرائیلی‌ها انجام شده، آنها می‌گویند سربازان پس از اینکه از سوی سرنشینان کشتی مورد حمله قرار گرفتند، از خودشان دفاع کرده بودند. فعالان صلح می‌گویند سربازان اسرائیلی بلافاصله پس از ورود به کشتی‌ها دست به تیراندازی زدند. آنطور که رسانه‌های ترکیه در آن زمان نوشتند ۱۶ نفر در این حمله جان باختند و ده‌ها نفر زخمی و بازداشت شدند.پس از تصرف کشتی‌ها، نظامیان اسرائیلی این کشتی‌ها را مجبور کردند به طرف بندر اشدود در اسرائیل حرکت کنند. همچنین فعالان هوادار فلسطین نیز به زندانی در همان بندر منتقل شدند.

 کشتی‌ها از کشورهای آمریکا، یونان، فرانسه، ایتالیا، آلمان، مالزی و ونزوئلا، همراه با شماری از فعالان حقوق بشر، نمایندگان جامعه مدنی و خبرنگاران بودند. از جمله افراد این کاروان، شیخ رائد صلاح، رئیس جنبش اسلامی و حنین زعبی، عضو کنست مجلس نمایندگان اسرائیل بودند.

ساعتی پس از حمله و بعد از آنکه مشخص شد ۹ نفر از کشته‌ها از شهروندان ترکیه بوده‌اند، جمعیت خشمگین به سمت کنسولگری اسرائیل رفتند. شورای امنیت سازمان ملل ساعاتی بعد از این حمله اعلام کرد که تشکیل جلسه اضطراری داد و در طی بیانیه‌ای خواستار تحقیقات بی‌طرفانه، سریع، شفاف و موثق شد.بان کی مون دبیرکل وقت سازمان ملل اقدام خشونت‌آمیز اسرائیلی‌ها را محکوم کرد و خواستار توضیح مقامات اسرائیلی در اینباره شد. اسماعیل هنیه، نخست‌وزیر دولت منتخب فلسطین، در پی این حمله خواستار اقدام جامعه بین‌المللی شد. همچنین محمود عباس، رئیس حکومت خودگردان فلسطین، ضمن محکومیت این جنایت، در اراضی فلسطینی ۳ روز عزای عمومی اعلام کرد. او گفت تصمیم حمله به این ناوگان و دستگیری سرنشینان آن، تصمیمی بوده است که به شکلی از پیش تعیین شده از سوی رهبران اسرائیلی اتخاذ شده است.

حمله به ماوی مرمره، تنش میان آنکارا و تل‌آویو را به شدت بالا برد و تا سال‌ها این وضعیت ترمیم نشد.

هفت اکتبر آغاز دوباره خشونت‌ها

پس از وقایع هفت اکتبر اسرائیل بار دیگر خشونت بی‌حدی را نسبت به کاروان‌های کمک‌رسانی از خود نشان داد. آنها ابتدا در روز نهم اکتبر اعلام کردند که به مدت دو هفته تمام مرزها را خواهند بست و مانع از ورود هرگونه کمک به غزه شدند و کمبود غذا و دارو و مواد موردنیاز اهالی شهر را رقم زدند.

در نهم دسامبر ۲۰۲۳ در حمله به مسافرخانه‌ای که کارکنان اونروا در آن ساکن بودند، ساختمان به شدت آسیب دید و برخی از افراد دچار جراحاتی شدند و اسرائیل البته کار خود را توجیه کرد و گفت که این حمله به صورت اتفاقی و ناخواسته رخ داده است. چندی بعد در شهر غزه کامیون‌های حامی کمک سازمان ملل مورد تیراندازی قرار گرفتند و کمک‌ها به دست اهالی نرسید. 

سال ۲۰۲۴ با حمله به پزشکان بدون مرز آغاز شد. در روز هشتم ژانویه پناهگان این سازمان بین‌المللی در خان یونس هدف قرار گرفت و یک کودک جان خود را از دست داد و چهار نفر دیگر زخمی شدند. اسراییل مدعی شد که تروریست‌ها در این پناهگاه حضور داشته‌اند و حملات را با هدف کشتن آنها انجام داده است.

در اواسط ژانویه تا اوایل فوریه کامیون‌های سازمان ملل که حامل کمک‌های این نهاد و دیگر نهادهای بین‌المللی بودند، از سوی شهرک‌نشینان در مرز با غزه نابود شدند. کسی در این حملات آسیب جانی ندید اما در اقدامی که سازمان ملل و جهان آن را شرم‌آور توصیف کرد، تمام کمک‌ها نابود شدند. 

روز پنجم فوریه ۲۰۲۴ کاروان اونروا که حامل کمک بود در نصیرات هدف قرار گرفت. این کاروان حامل آرد بود. حملات کشته نداشت اما کمک‌ها را از بین برد. روز بیستم همان ماه تانک‌های اسرائیلی به مهمان‌خانه پزشکان بدون مرز حمله کردند و دو نفر را کشتند. روز سوم مارس همان سال شلیک به کامیون‌های حامل کمک جان ۹ نفر را گرفت که تعدادی از آنه امدادگران سازمان ملل بودند.

در ابتدای آوریل ۲۰۲۴ حمله موشکی و پهپادی به خودروهای آشپزخانه مرکزی جهان، باعث کشته شدن هفت امدادگر شد. شش نفر از آنها خارجی و یک نفر فلسطینی بودند و اسرائیل بار دیگر گفت که اشتباهی رخ داده است.روز دهم ژوئن کشتی مادلین که برخی از نامدارترین فعالان حقوق بشر را همراه خود داشت، از سوی اسرائیل توقیف و عملیاتش ناتمام باقی ماند. اندکی بعد  کاروانی از اتوبوس‌ها و خودروهای شخصی روز دوشنبه از پایتخت تونس راهی غزه شد تا توجه‌ها را به محاصره این منطقه توسط اسرائیل و ممانعت از ورود کمک‌های بشردوستانه به آن جلب کند.  یک ماه بعد  پهپادهای اسراییلی به بزرگترین کشتی ناوگان شکست حصر غزه که در بندر سیدی بوسعید تونس پهلو گرفته بود، حمله کرد.

همچنین دو ماه قبل شهرک‌نشینان اسرائیلی بار دیگر فاجعه حمله به کمک‌ها را تکرار کردند. در این یورش کاروان کمک‌های انسانی اردنی که به سمت نوار غزه در حرکت بود، چندین بار مورد حمله قرار گرفت و به همین دلیل نتوانست مسیر خود را به طور کامل ادامه دهد.

۳۱۲/۴۲