نیکولا سارکوزی به چه جرمی به زندان محکوم شد؟
محکومیت نیکولا سارکوزی به جرم توطئه کیفری در پرونده تأمین غیرقانونی هزینه‌های انتخاباتی از رژیم معمر قذافی، نقطه پایانی بر زندگی سیاسی پرزرق‌وبرق اوست. رئیس‌جمهور پیشین فرانسه که روزی به‌عنوان نماد صعود سریع سیاسی شناخته می‌شد، اکنون به پنج سال زندان و پرداخت جریمه نقدی محکوم شده است. این ماجرا چهره واقعی او را بیش از پیش آشکار کرده و سقوطی کم‌سابقه در تاریخ جمهوری فرانسه رقم زده است.
چرا نیکولا سارکوزی به زندان محکوم شد؟
پرونده ارتباط نیکولا سارکوزی با رژیم معمر قذافی یکی از پیچیده‌ترین و بحث‌برانگیزترین پرونده‌های سیاسی فرانسه در دهه‌های اخیر بوده است. نقطه آغاز آن به انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۷ بازمی‌گردد؛ زمانی که ادعا شد کمپین سارکوزی از منابع مالی لیبی بهره‌مند شده است. این موضوع سال‌ها محل بحث و تحقیق بود تا اینکه سرانجام دادگاه ویژه‌ای در پاریس پس از سه ماه رسیدگی، نتیجه نهایی را اعلام کرد.
دادگاه حکم داد که سارکوزی و ۱۱ نفر از نزدیکانش برای دریافت کمک‌های مالی از رژیم قذافی تبانی کرده‌اند. هدف از این کمک‌ها، تقویت جایگاه انتخاباتی و در مقابل، اعطای امتیازات دیپلماتیک به لیبی و بهبود روابط این کشور با غرب عنوان شد. با این حال، دادگاه تصریح کرد که شخص سارکوزی به‌طور مستقیم در جریان دریافت پول‌ها نقش نداشته و هیچ مبلغی هم عملاً در کارزار انتخاباتی مورد استفاده قرار نگرفته است.
با وجود این نکات، قاضی بر این باور بود که ساختار کلی پرونده مصداق توطئه کیفری است. به همین دلیل، سارکوزی به پنج سال حبس و پرداخت جریمه ۱۰۰ هزار یورویی محکوم شد. در مقابل، او از اتهامات سنگین‌تر نظیر فساد منفعل و تأمین غیرقانونی هزینه‌های انتخاباتی تبرئه شد. این حکم از آن جهت اهمیت تاریخی دارد که برای نخستین‌بار در طول بیش از ۲۰۰ سال جمهوری فرانسه، یک رئیس‌جمهور سابق به زندان محکوم می‌شود.
سارکوزی بلافاصله پس از اعلام رأی، این حکم را «ظالمانه و رسوایی‌آمیز» خواند و در برابر دادگاه از مردم فرانسه خواست تا به عمق آنچه رخ داده توجه کنند. او تأکید کرد که تصمیم به تجدیدنظر دارد و از روند دادرسی ناامید نخواهد شد. با این حال، بر اساس گزارش روزنامه لوموند، آغاز اجرای حکم تنها به تصمیم قاضی بستگی دارد و ممکن است ظرف یک ماه آینده تاریخ شروع محکومیت او اعلام شود.
سفر پرحاشیه قذافی به پاریس
در دسامبر ۲۰۰۷، معمر قذافی، دیکتاتور لیبی، با کاروانی از صد لیموزین وارد پاریس شد. او چادر بدوی خود را در باغ هتل ماریینی مقابل کاخ الیزه برپا کرد و حتی برای شکار به ورسای رفت.
این اقدام در فرانسه جنجال زیادی به‌پا کرد، زیرا قذافی در آن زمان نزدیک به چهار دهه بر لیبی حکومت کرده بود. طی این مدت او قوانین قبلی را لغو و قوانین خود را جایگزین کرد، آزادی بیان را از بین برد، مخالفان را در داخل و خارج ترور کرد و ثروت نفتی کشور را صرف خانواده خود ساخت. افزون بر این، بسیاری او را عامل اصلی بمب‌گذاری لاکربی در سال ۱۹۸۸ می‌دانستند. حادثه‌ای که منجر به کشته شدن ۲۵۹ نفر در یک هواپیمای مسافربری پان امریکن و ۱۱ نفر دیگر روی زمین شد.
با این حال، آنچه این سفر را خارق‌العاده‌تر کرد این بود که دیکتاتور لیبی شخصاً توسط نیکولا سارکوزی، رئیس‌جمهور تازه‌منصوب فرانسه، به پاریس دعوت شده بود.
صعود سریع به قدرت
نیکولا سارکوزی در دهه ۱۹۹۰ به‌عنوان سیاستمداری جوان و جاه‌طلب وارد عرصه ملی فرانسه شد. نقطه عطف شهرت او در سال ۱۹۹۳ رقم خورد؛ زمانی که به‌عنوان شهردار نوی‌یی-سور-سن با بحرانی غیرمنتظره روبه‌رو شد. فردی مسلح با جلیقه انفجاری به یک مهدکودک حمله کرد و کودکان خردسال را گروگان گرفت. سارکوزی شخصاً وارد محل شد، با گروگان‌گیر مذاکره کرد و در نهایت با خونسردی کودکان را یک‌به‌یک از ساختمان خارج کرد. این اقدام شجاعانه او را به‌سرعت به چهره‌ای ملی و قهرمان رسانه‌ها تبدیل کرد.
محبوبیت او پس از این حادثه به‌طرز چشمگیری افزایش یافت. در سال‌های بعد، با هوشمندی سیاسی و شبکه‌ای از روابط قدرتمند موقعیت خود را تحکیم کرد. این روند سرانجام در سال ۲۰۰۷ به اوج رسید، زمانی که در انتخابات ریاست‌جمهوری توانست با کسب ۵۳ درصد آرا به کاخ الیزه راه پیدا کند.
پیروزی سارکوزی با شور و هیجان زیادی همراه بود. او در کارزار انتخاباتی وعده داده بود دولتی «شفاف، کارآمد و بی‌عیب‌ونقص» تشکیل دهد و اصلاحات اساسی در سیاست داخلی و روابط خارجی فرانسه ایجاد کند. اما برخلاف انتظارات عمومی، دوران ریاست‌جمهوری او تنها پنج سال ادامه یافت و در ۲۰۱۲ جای خود را به فرانسوا اولاند داد.
سبک زندگی پرزرق‌وبرق و چالش‌ها
نیکولا سارکوزی خیلی زود به نماد تجمل‌گرایی در سیاست فرانسه بدل شد. رسانه‌ها و افکار عمومی با مشاهده علاقه آشکار او به نمایش ثروت، لقب «رئیس‌جمهور بلینگ‌بلینگ» را به او دادند. نشانه‌های این سبک زندگی فراوان بود؛ بازسازی یک هواپیمای اختصاصی ایرباس A330 به ارزش بیش از ۲۶۰ میلیون دلار که به «ایر سارکو وان» شهرت یافت، هزینه‌های سنگین برای کارکنان و پذیرایی‌های رسمی و ناوگانی بزرگ از خودروها در کاخ الیزه. ساعت‌های لوکس با برندهای گران‌قیمت، زنجیر طلا و پوشش‌های طراحان مشهور نیز بخشی از چهره عمومی او شد.
در همین حال، بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ اقتصاد فرانسه را به‌طور جدی تحت فشار قرار داد. در شرایطی که مردم با مشکلات اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کردند، سبک زندگی پرهزینه سارکوزی بیش از پیش مورد انتقاد قرار گرفت. یکی از نمونه‌های بحث‌برانگیز، اعزام هیأت پزشکی به اوکراین با جت فالکون ۵۰ برای درمان ناراحتی معده پسرش بود؛ اقدامی که بیش از ۲۶ هزار دلار هزینه داشت و بخش اعظم آن از جیب مالیات‌دهندگان پرداخت شد.
ازدواج نیکولا سارکوزی با سوپرمدل معروف
ازدواج پر سر و صدای او با کارلا برونی، سوپرمدل و خواننده شناخته‌شده، نیز توجه رسانه‌ها را دوچندان کرد و بر تصویر پرزرق‌وبرق او افزود. برونی تنها ۸۰ روز پس از آشنایی با سارکوزی در مراسمی محرمانه با او ازدواج کرد؛ اقدامی که گفته می‌شد با هدف کسب تأیید ملکه الیزابت برای اقامت مشترک در کاخ ویندزور در جریان سفر رسمی صورت گرفت. (۶ زن سلبریتی که با مردان سیاستمدار ازدواج کردند)
کارلا برونی پیش از آن‌که همسر رئیس‌جمهور فرانسه شود، خود چهره‌ای جهانی بود. او در دهه ۱۹۹۰ با عکس‌های جنجالی شهرت یافت و به‌سرعت در شمار ۲۰ سوپرمدل پردرآمد جهان قرار گرفت؛ به‌طوری‌که تنها در یک سال بیش از ۷.۵ میلیون دلار درآمد داشت. پیشینه روابط شخصی او نیز در کانون توجه رسانه‌ها بود؛ از ارتباط با موسیقیدانانی چون اریک کلاپتون و میک جَگر گرفته تا شایعاتی درباره رابطه کوتاه با دونالد ترامپ.
شهرت برونی به‌عنوان زنی مستقل و جذاب، باعث شد زندگی مشترک او با سارکوزی پیوسته در صدر خبرها باقی بماند. رسانه‌ها از این زوج به‌عنوان نمونه‌ای از آمیزش قدرت سیاسی و زرق‌وبرق هنری یاد می‌کردند و اختلاف قد میان آنها بارها به سوژه طنز رسانه‌ها و رقبای سیاسی تبدیل شد.
رسوایی‌های پس از ریاست‌جمهوری
پس از شکست در انتخابات سال ۲۰۱۲، نیکولا سارکوزی نه‌تنها نتوانست به عرصه سیاست بازگردد، بلکه با پرونده‌های قضایی و رسوایی‌های پیاپی روبه‌رو شد. نخستین ضربه جدی در سال ۲۰۲۱ بود؛ جایی که دادگاه او را به جرم تلاش برای رشوه‌دادن به یک قاضی محکوم کرد. بر اساس حکم دادگاه، سارکوزی باید سه ماه را تحت نظارت با دستبند الکترونیکی می‌گذراند.
در فوریه ۲۰۲۲ پرونده دیگری علیه او بسته شد. این‌بار موضوع به هزینه‌های انتخاباتی بیش‌ازحد در کارزار ریاست‌جمهوری ۲۰۱۲ بازمی‌گشت. دادگاه اعلام کرد که او نه‌تنها سقف قانونی هزینه‌ها را نادیده گرفته، بلکه با کمک یک شرکت روابط‌عمومی تلاش کرده بود این تخلف را پنهان کند.
افزون بر این، در ژوئن ۲۰۲۴ دولت فرانسه عالی‌ترین نشان افتخار ملی خود، یعنی لژیون دونور را از او پس گرفت؛ اقدامی که نمادین اما بسیار سنگین بود.
با وجود این شکست‌ها و رسوایی‌ها، سارکوزی همواره کوشیده است خود را بی‌گناه معرفی کند. او در واکنش به آخرین حکم زندان گفت: «اگر هم بخواهند مرا به زندان بفرستند، با سربلندی آنجا خواهم خوابید.»
