فرآیند ثبت‌نام از داوطلبان انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی از دقایق اولیه ساعت ۸ صبح پنجشنبه ۲۷ مهر ماه همزمان در سراسر کشور آغاز شده که داوطلبان نمایندگی ملت تا ۳ آبان برای ثبت‌نام در این رویداد سیاسی فرصت داشتند.
ثبت‌نام الکترونیک برای اولین بار
ثبت‌نام در این دوره برای اولین بار و به ابتکار دولت سیزدهم به صورت کاملا الکترونیک برگزار شد و تمامی داوطلبان، در این ۷ روز، توانستند نام‌نویسی خود را به صورت الکترونیکی قطعی کنند.
شفافیت مالی داوطلبان انتخابات برای اولین‌بار
در این دوره، به منظور شفافیت مالی که در قانون انتخابات بر آن تاکید شده است، داوطلبان حتما باید یک شماره حساب غیرتجاری در سامانه بارگذاری کنند که الزاماً از این شماره حساب برای هزینه‌های انتخاباتی استفاده شود. همچنین، داوطلبان انتخابات مجلس برابر قانون جدید باید دارای حداقل ۵ سال سابقه اجرایی، قضایی، آموزشی و پژوهشی باشند.
ثبت نام اولیه ۴۸ هزار نفر در انتخابات مجلس برای اولین بار
در مرحله پیش ثبت‌نام رکورد جدیدی در اعلام آمادگی داوطلبان به ثبت رسید و بیش از ۴۸ هزار نفر برای راهیابی به مجلس دوازدهم نام‌نویسی کردند. این آمار بیش از سه برابرِ ثبت نام دوره پیشین مجلس است.
رکورد ثبت‌نام قطعی شکسته شد
در این دوره تعداد داوطالبان مجلس دوازدهم در رکوردی بی‌سابقه، ۲۴ هزار و ۸۲۹ نفر به صورت قطعی ثبت نام کردند. مجلس شورای اسلامی دارای ۲۹۰ کرسی نمایندگی است که با این حساب، برای هر یکی از صندلی‌های خانه ملت حدود ۸۵ نفر اسم نوشته‌اند.
به گفته محسن اسلامی سخنگوی ستاد انتخابات کشور تغییر قانون انتخابات و ثبت نام الکترونیکی و بر خط تسهیلات خوبی برای متقاضیان ایجاد کرده و موجب افزایش سرعت و آمار ثبت نام شدگان شده است.
تعداد ثبت‌نام داوطلبان در یازده دوره قبلی هم به این شرح است: مجلس اول: ۳ هزار و ۷۴۸ نفر
مجلس دوم: یک‌هزار و ۵۹۰ نفر
مجلس سوم: یک‌هزار و ۹۹۴ نفر
مجلس چهارم: یک‌هزار و ۲۷۶ نفر
مجلس پنجم: ۵ هزار و ۳۶۱
ششمین دوره مجلس: ۶ هزار و ۸۵۲
مجلس هفتم: ۸ هزار و ۱۶۷ نفر
مجلس هشتم: ۷ هزار و ۵۹۵ نفر
مجلس نهم: ۵ هزار و ۳۸۲
مجلس دهم: ۱۲ هزار و ۱۲۳ نفر
مجلس یازدهم: ۱۶ هزار و ۳۳
کسانی توانستند در مرحله ثبت‌نام نهایی، نام‌نویسی کنند که در مرحله پیش‌ثبت‌نام پذیرفته شده و کد رهگیری دریافت کرده بودند.
در مرحله پیش‌ثبت‌نام بارگزاری مدارک هویتی و تحصیلی داوطلبان الزامی بود که این مدارک برای بررسی به ۶ نهاد، یعنی ثبت احوال، فراجا، دادستانی کل کشور، وزارت امور خارجه، سازمان امور اداری و استخدامی کشور و وزارت علوم (مجموعه وزارت بهداشت، دانشگاه آزاد و حوزه‌های علمیه) ارسال شد.
این شش دستگاه، یک‌ماه مهلت داشتند تا گزارش خود را در قالب «تأیید» و یا «عدم تأیید» به ستاد انتخابات کشور انعکاس دهند؛ مثلاً اگر مشکلی در کارت پایان خدمت متقاضی وجود داشت، فراجا تأیید و یا عدم‌تأیید اعلام کرد، ثبت احوال به بررسی شناسنامه و سن افراد پرداخت، دادستانی درباره سوءپیشینیه قضایی و کیفری اعلام نظر کرد و وزارت امور خارجه تابعیت فرد متقاضی را بررسی کرد که فرد حتماً تابعیت ذاتیِ ایرانی را داشته باشد.
آمار تفکیکی افراد داوطلبین نمایندگی مجلس نیز عبارت از این است که ۸۷ درصد آقایان و ۱۳ درصد خانم‌ها برای راهیابی به خانه ملت، متقاضی هستند و بیشتر کسانی که اسم نوشته‌اند بین ۴۰ تا ۵۰ سال هستند. براساس این آمار، ۲۹ درصد ثبت‌نام‌کننده‌ها ۳۰ تا ۴۰ سال هستند، ۳۷ درصد ۴۰ تا ۵۰ ساله، ۲۶ درصد ۵۰ تا ۶۰ ساله و ۸ درصد هم ۶۰ تا ۷۵ ساله هستند.
به گفته سخنگوی ستاد انتخابات کشور، ۱۰ استانی که بیشترین استقبال ثبت‌نام‌ها را داشته اند به ترتیب شامل استان‌های البرز، تهران، قم، خراسان رضوی، چهارمحال و بختیاری، یزد، اصفهان، قزوین، فارس و گلستان هستند و استان‌های کردستان، کهکیلویه و بویراحمد، خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، گیلان و هرمزگان ۶ استانی هستند که پایین جدول را شکل می‌دهند.
مهلت دو هفته‌ای هیات های اجرایی برای بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات
براساس جدول زمانبندی انتخابات مجلس دوازهم، هیأت‌های اجرایی، از ۴ آبان تا ۱۸ آبان برای بررسی صلاحیت داوطلبان فرصت دارند و پس از آن، از ۱۹ آبان تا ۲۰ آبان، مراتب عدم تایید یا عدم احراز توسط فرمانداران مراکز حوزه‌های انتخابیه، به داوطلبان ابلاغ می‌شود.
چنانچه داوطلبی بخواهد در جریان دلیل تایید یا عدم احراز خود قرار بگیرد، می‌تواند از ۲۱ و ۲۲ آبان، از هیأت اجرایی درخواست کتبی کند و این دلایل توسط هیات اجرایی با رعایت قانون از ۲۳ تا ۲۶ آبان به داوطلب اعلام می‌شود.
فارغ از افرادی که برای حضور در میدان رقابت ۱۱ اسفند ماه ثبت نام کردند، باید گفت که قانون جدید انتخابات مجلس محدودیت هایی را هم برای متقاضیان در نظر گرفته که مهمترین آن تعیین سن نمایندگی است.
مجلس شورای اسلامی در جریان اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، تصمیم گرفت حداقل سن نامزدی برای نمایندگی مجلس را ۳۰ و حداکثر آن برای داوطلبان ورود به مجلس را ۷۵ سال تعیین کند. این قانون نمایندگان اسبق و سابق را که در گمانه‌زنی‌های انتخاباتی همواره در فهرست پیش‌بینی‌ها برای حضور هستند، از گردونه این گمانه‌زنی‌ها حذف می کند.
اگر چه با پایان یافتن مهلت پیش ثبت نام، گمانه زنی بر سر متقاضیان حضور در گردونه رقابت های انتخاباتی در فضای سیاسی و رسانه ای کشور بالا گرفت اما اینکه کدام چهره‌ها به دلیل محدودیت سنی از این گردونه حذف می‌شوند، جالب توجه است.
