اقدام هوشمندانه ایران برای توسعه روابط سیاسی و تجاری با ارمنستان، یکی از اقدامات مهم تهران در سال 1402 هجری شمسی است.
افتتاح سرکنسولگری ایران در قاپان ارمنستان در آغاز پاییز امسال و اعلام آمادگی برای افتتاح سرکنسولگری ارمنستان در تبریز، نویدبخش فصلی نوین در روابط تهران – ایروان است. این اقدام، بخشی از استراتژی مهم ارتباط همسایگی است که در دولت رئیسی به آن اهمیت داده شده و توانسته به دانش و توان دیپلماتیک ایران در منطقه و جهان، اعتبار و قدرت بیشتری ببخشد. اما ظاهراً برخی از رسانه های تندرو و حاشیه دار ترکیه، تاب تحمل این اقدام ایران را ندارند.
این در حالی است که اقدام هوشمندانه ایران برای توسعه روابط با ارمنستان، بر اساس اصل منافع ملی و استقلال در اتخاذ تصمیمات مهم بوده و ارتباطی با کشورهای دیگر ندارد.
یکی از ابعاد مهم نگرش سیاسی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران به تنش های ارمنستان و جمهوری آذربایجان، تلاش برای سوق دادن طرفین به سمت تعامل و گفتگوهای سازنده و پرهیز از مداخله و موضع گیری جانبدارانه بوده است. این در حالی است که طرف ترکیه ای، ترجیح داده به شکلی آشکار، طرفیت خود را اعلام کند و در حوزه نظامی و اطلاعاتی، به طور کامل از آذربایجان حمایت کند.
امیرعبداللهیان و کدهای شفاف ثبات سازی
حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در زمان افتتاح کنسولگری ایران در قاپان گفته بود:«ارمنستان را یکی از مسیرهای مهم ترانزیت شمال به جنوب می دانیم و برای تقویت این مسیر ترانزیتی و گسترش آن حداکثر همکاری را با دولت ارمنستان خواهیم داشت».
امیرعبداللهیان همچنین در نشست خبری مشترک با آرارات میرزویان، همتای ارمنستانی خود در ایروان درباره افتتاح کنسولگری ارمنستان در تبریز، سخنانی بر زبان آورد که حاوی پیام های گرم ایران برای ثبات و امنیت منطقه بود.
او در آن نشست با اشاره به موضوع روابط ارمنستان و آذربایجان اعلام کرد: «تحقق صلح پایدار بین ارمنستان و آذربایجان بدون مشارکت بازیگران خارجی و تنها در چارچوب پلتفرم منطقه ای مشورتی «3+3» با مشارکت روسیه، ترکیه و ایران واقع بینانه است».
وزیر خارجه کشورمان به گفتگوهای سازنده خود با جیحون بایراموف و سرگئی لاوروف اشاره کرده و ضمن اشاره به حمایت ایران از تمامیت ارضی و حاکمیت ارمنستان، بی تعارف اعلام کرد که برقراری ثبات و صلح در قفقاز جنوبی در شرایطی پیش می رود که ایران به عنوان بازیگر فعال و ضامن امنیت، نقش خود را به درستی ایفا می کند.
در جریان مذاکرات دو سال اخیر برای برقراری ثبات و امنیت در قفقاز جنوبی، امیرعبداللهیان علاوه بر وزرای امور خارجه روسیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان، بارها با مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه سابق و هاکان فیدان وزیر کنونی دیدار کرده و نشان داده که ایران تا چه اندازه به همکاری با این کشورها اهمیت می دهد و در عین حال، بر این باور است که باید گرجستان نیز در جریان مذاکرات قرار بگیرد و نقش سازنده خود را ایفا کند تا 6 کشور مزبور، بدون مداخله کشورهای غربی، ثبات منطقه را تامین کنند.
لحن تفرقه افکنانه برخی رسانه های آنکارا
با این وجود برخی از روزنامه های تندرو چاپ آنکارا همچون “ینی برلیک” و پایگاه های خبری تند نظیر “یدی خبر”، تلاش کردند تا به زعم خود، بر روابط ایران و ارمنستان سایه بیندازند و اهداف طرفین را به چالش بکشند.
ینی برلیک، برای توصیف اهداف ایران در توسعه روابط با ارمنستان و افتتاح کنسولگری این کشور در تبریز، چنین تیتری به کار برد:«گام ایران برای تشدید تنش»!
یدی خبر و چند پایگاه خبری دیگر نیز همین تیتر را تکرار کرده و در ادامه، به طرح پرسش موذیانه ای پرداختند که حاکی از اتهامات واهی و نیات سوء است. سوال رسانه های تفرقه افکن آنکارا برای لطمه زدن به روابط ایران ترکیه این است: «آیا ایران می خواهد با بها دادن به ارمنستان و افتتاح کنسولگری ارمنستان در تبریز، به جهان ترک دهن کجی کند؟»
منظور از عبارت اغراق آمیز «جهان ترک» در رسانه های ترکیه، گروه کشورهای ترک زبان است که چندی پیش نام خود را «به سازمان دولت های ترک» تغییر داد. این در حالی است که در چند سال اخیر و در شرایطی که تیم اردوغان به توسعه روابط سیاسی – اقتصادی کشورهای ترک بها داده، ایران هیچگاه موضع خصمانه ای نداشته و اساساً خود را به عنوان کنشگر منطقه ای قدرتمندی قلمداد کرده که از شکل گیری گروه های همکاری منطقه ای، ترس و ابایی ندارد.
توسعه روابط سیاسی و تجاری بین ایران و ارمنستان، بها دادن به گردشگری و مبادلات فرهنگی و دانشگاهی، طرح موضوعات همکاری علمی و فنی بین ارمنستان و ایران و نیز حجم سفرها و مبادلات، تاسیس کنسولگری ارمنستان در تبریز را به یک ضرورت کاری و حرفه ای تبدیل کرده و چنین اقدامی بر اساس صلاحدید مقامات طرفین، در دستور کار قرار گرفته است.
چنین به نظر می رسد که دوراندیشی تهران – ایروان در این مسیر، علاوه بر تثبیت امنیت و توسعه روابط، موجب افزایش منافع اقتصادی برای طرفین می شود و بدیهی است که چنین برآیندی، معادلات رقابت تجاری را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و بعید نیست که نگرانی برخی رسانه های تندرو و افراطی ترکیه، با همین موضوع مرتبط باشد.
در پایان باید به این نکته اشاره کرد که ایران همواره به ثبات و امنیت منطقه و به ویژه قفقاز جنوبی اهمیت ویژه ای داده و به موازات آن، گسترش روابط همه جانبه با همسایه مهمی همچون ترکیه را در دستور کار قرار داده است.
بنابراین رسانه ها نیز در این مسیر، می توانند همچون کاتالیزور و تسهیل گر عمل کنند و لازم است از طرح موضوعات تفرقه افکنانه و دامن زدن به سوءظن و بدگمانی، پرهیز کنند.