طراحی تبلت ویژه‌ای برای نابینایان با خروجی صوتی
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، شرکت پکتوس، اولین و تنها تولیدکننده تجهیزات رایانه‌ای و الکترونیکی ویژه نابینایان در ایران، توسط جمعی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف در سال ۱۳۷۰ تأسیس شد. این شرکت از آغاز فعالیت خود در زمینه مهندسی رایانه و تولید تجهیزات ویژه نابینایان پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است.
تجهیز کتابخانه‌های عمومی کشور به «برجسته‌نگار هوشمند همراه» به نفع نابینایان
سعید صادق‌پور وجدی، مدیرعامل شرکت پکتوس با اشاره به ویژگی‌های منحصر به فرد «برجسته‌نگار هوشمند همراه» گفت: این تبلت پیشرفته شامل صفحه کلید و نمایشگر بریل و همچنین خروجی صوتی است که با استفاده از تبدیل متن به گفتار، امکان خواندن و نوشتن متون را برای نابینایان فراهم می‌کند.
وی ادامه داد: این ابزار دارای نرم‌افزارهای کاربردی مانند ویرایشگر، فایل‌خوان، واژه‌نامه و کتابخانه است. ما کار را با تولید سیستم‌های مکانیزه برای نابینایان آغاز کردیم و امروز یکی از اهداف اصلی ما، توسعه فناوری در خدمت این قشر است.
صادق‌پور همچنین به تأثیر کلیدی فناوری‌های رایانه‌ای بر زندگی نابینایان اشاره کرد و افزود: خواندن و نوشتن متون بدون استفاده از تجهیزات رایانه‌ای برای نابینایان امکان‌پذیر نیست.
مدیرعامل پکتوس با تأکید بر مزایای قیمتی و کیفیت برجسته‌نگار هوشمند همراه تصریح کرد: این تبلت دارای گواهی ثبت اختراع است و شرکت پکتوس تنها تولیدکننده این نوع محصول در کشور است. هیچ‌یک از نمونه‌های خارجی، پوشش کامل صوتی و بریل و نرم‌افزاری به زبان فارسی را ندارند و قیمت این تبلت به مراتب کمتر از نمونه‌های خارجی است.
وی همچنین به نیاز به حمایت از تولیدات داخلی اشاره کرد و بیان داشت: در سال‌های اخیر، خرید و واگذاری تجهیزات ویژه نابینایان از سوی سازمان‌های ذیربط کاهش یافته است. لازم است حمایت ارگان‌های دولتی از این قشر افزایش یابد تا شاهد پیشرفت‌های بیشتری در این زمینه باشیم.
این نوآوری نه تنها به ارتقای کیفیت زندگی نابینایان کمک می‌کند، بلکه نشان‌دهنده توانمندی‌های فنی و علمی کشور در عرصه تکنولوژی است و امید به آینده‌ای روشن برای افراد نابینا را در جامعه تقویت می‌کند. با حمایت‌های لازم، «برجسته‌نگار هوشمند همراه» می‌تواند به ابزاری قدرتمند برای ایجاد دسترسی برابر و افزایش فرصت‌های آموزشی و حرفه‌ای برای نابینایان تبدیل شود.
صادق‌پور وجدی به برگزاری اولین دوره نمایشگاه آبادیران که در خرداد ۱۴۰۲، اشاره کرد و گفت: طرح تجهیز ۴۰ بخش نابینایان در کتابخانه‌های عمومی کشور با استفاده از «برجسته نگار هوشمند همراه» با حمایت مالی جمعی و حضور نهادهای مختلف به‌طور کامل به مرحله اجرا رسید. این پروژه با همکاری ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، کمیته امداد امام خمینی (ره)، بنیاد علوی و شرکت احیا درمان پیشرفته محقق شد.
توسعه مرکزهای حرفه‌آموزی و تجهیز کتابخانه‌ها
وی افزود: در ادامه تلاش‌ها برای حمایت از نابینایان، طرح تجهیز و راه‌اندازی ۱۰ مرکز حرفه‌آموزی نابینایان در مناطق محروم توسط سازمان بهزیستی کشور و نیز تجهیز ۴۲ کتابخانه فراگیر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به این فناوری در دومین نمایشگاه آبادیران (خرداد ۱۴۰۳) ارسال شد.
ظرفیت تولید و چالش‌های بازار
مدیرعامل شرکت پکتوس خاطرنشان کرد: با ظرفیتی تولیدی بالغ بر ۳۵۰ دستگاه در سال، برجسته‌نگار هوشمند همراه می‌تواند تولیدات خود را افزایش دهد. با این حال، در سال جاری سفارش‌های خرید بسیار اندک بوده که چالشی برای توسعه بیشتر به شمار می‌آید.
موقعیت رقابتی در بازار جهانی
این شرکت دانش‌بنیان به عنوان تنها تولیدکننده برجسته‌نگار در کشور، محصول ایرانی با پوشش کامل زبان فارسی، مزیتی رقابتی در سطح جهانی دارد و در بین سه محصول مشابه در آمریکا، کانادا و کره جنوبی، به دلیل این ویژگی منحصر به فرد است. با این وجود، صادرات این محصول تاکنون انجام نشده است.
تلاش‌های فراگیر و همکاری‌های مؤثر این نهادها نشان‌دهنده تعهد برای ارتقای سطح زندگی نابینایان و افزایش دسترسی آنها به منابع آموزشی و حرفه‌آموزی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته است.
پیشگام فناوری‌های کمک‌رسان به نابینایان از ۱۳۷۳ تاکنون
صادق‌پور وجدی در ادامه به تشریح فعالیت‌ها و دستاوردهای این شرکت در راستای ارائه فناوری‌های ویژه نابینایان پرداخت و گفت: در سال ۱۳۷۳، پکتوس با ارائه نخستین رایانه ویژه نابینایان با نام «کامپیوتر گویای امید»، انقلابی در دسترسی به فناوری برای این قشر ایجاد کرد. این سیستم با خروجی صوتی تک حرف فارسی، انگلیسی و عربی، عمدتاً برای تسهیل در خواندن، نوشتن و تصحیح متون بریل طراحی شد.
وی افزود: ما در سال ۱۳۷۴ با برگزاری اولین دوره آموزش کامپیوتر برای نابینایان در مجتمع خدمات بهزیستی نابینایان (رودکی) گام مؤثری در جهت توانمندسازی این افراد برداشتیم.
صادق‌پور وجدی به تولید اولین نمایشگر لمسی بریل در ایران با نام «برجسته‌نگار» در سال ۱۳۷۶ اشاره کرد و گفت: این دستگاه برای اولین بار در جهان، امکان استفاده الکترونیک از متون بریل فارسی و عربی را برای نابینایان فراهم ساخت.
مدیرعامل پکتوس ادامه داد: در راستای بهبود کیفیت زندگی نابینایان، نرم‌افزار تبدیل متن به گفتار «نوید» در سال ۱۳۷۸ به‌روزرسانی شد تا به جای حروف، کلمات کامل را بخواند. در سال ۱۳۷۹، دستگاه مبدل رایانه شخصی نوید معرفی شد که به نابینایان امکان استفاده بهتر از رایانه‌ها را می‌داد و همچنین در همان سال، دستگاه سروش تولید شد که ابزار ارزشمندی برای آموزش لمسی و صوتی به نابینایان به شمار می‌رفت.
وی به پیشرفت‌های فناوری در پکتوس اشاره کرد و گفت: تا پیش از سال ۱۳۸۰، نرم‌افزارهای DSR و WSR به عنوان نرم‌افزارهای صفحه‌خوان تولیدی این شرکت شناخته می‌شدند. با معرفی نرم‌افزار جاز و توسعه آن، ما به فکر ایجاد پوشش فارسی برای این نرم‌افزار افتادیم و بدین ترتیب، نرم‌افزار پکجاز به عنوان پوشش فارسی صفحه‌خوان جاز عرضه شد.
صادق‌پور وجدی همچنین به تولید نرم‌افزارهای نوید ۴ و پکجاز در سال‌های ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲ به عنوان مجموعه کامل ابزارهای دسترسی نابینایان به رایانه اشاره کرد و گفت: “با پیشرفت‌های روزافزون در فناوری رایانه‌ای و تغییر پورت‌های کامپیوتری از پارالل به USB، نسل دوم برجسته‌نگار (برجسته‌نگار ۲) در سال ۱۳۸۴ به بازار عرضه شد.
او افزود: در همین سال، سیستم کمک آموزشی لمسی و صوتی سروش ۲ نیز تولید شد و در اواسط دهه ۸۰، توسعه نرم‌افزار تبدیل متن به گفتار پکجاز و مجموعه نرم‌افزاری نوید به عنوان اولویت برنامه‌نویسان پکتوس باقی ماند.
مدیرعامل پکتوس به تولید نرم‌افزار تبدیل متن به گفتار پکجاز با صدای انسانی در سال ۱۳۹۰ و همچنین خریداری نسخه قابل تکثیر آن توسط سازمان بهزیستی در سال ۱۳۹۲ اشاره کرد و گفت: با افزایش حضور نابینایان در دانشگاه‌ها در سال ۱۳۸۹ دستگاه برجسته‌نگار ۳ با ابعاد و وزن کمتر تولید شد که قابلیت پشتیبانی از ۲۰ کاراکتر بریل داشت.
صادق‌پور وجدی به تلاش پکتوس در سال ۱۳۹۴ برای توسعه دسترسی نابینایان به خدمات بانکی نیز اشاره کرد و گفت: این طرح در پست بانک اجرایی شد و با طراحی نرم‌افزاری مخصوص و استفاده از دستگاه برجسته‌نگار، نابینایان قادر به انجام تمام خدمات بانکی به صورت مستقل شدند.
وی در پایان تصریح کرد که هدف ما همواره بهبود کیفیت زندگی نابینایان و در دسترس قرار دادن فناوری‌های مناسب برای این قشر بوده است و ادامه خواهد داشت.