طی ۱۰ سال گذشته سن جذب دانشجوی مقطع کارشناسی در دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی و دانشگاه فرهنگیان به فراخور سال‌های مختلف متفاوت بوده است، اما به طور کلی باید گفت در سال‌های اخیر شرط سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان بین ۲۲ و ۲۴ سال در رفت و برگشت بوده است؛ به طوری که در کنکور سال گذشته، سال جاری و حتی کنکور اختصاصی تربیت معلم ۱۴۰۳ یا همان کنکور اختصاصی دانشگاه فرهنگیان که سال آینده برای نخستین بار به صورت مجزا از کنکور سراسری برگزار می شود، حداکثر سن ورود به دو دانشگاه یاد شده ۲۴ سال تمام اعلام شد.
ایجاد این محدودیت سنی برای ورود به دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی همواره مورد نقد متقاضیان بالای ۲۴ سال ورود به این دو دانشگاه بوده است، موضوعی که وزارت آموزش و پرورش دلیل آن را ملاحظاتی عنوان می‌کند که باید برای تربیت یک معلم کارآمد در نظر گرفت. درواقع وزارت آموزش و پرورش معتقد است «تربیت» فرد برای معلمی فرآیندی است که نمی توان آن را از سنی به بعد که شخصیت فرد شکل گرفته به درستی اجرا کرد از این رو باید برای ورود به دانشگاه فرهنکیان و تربیت دبیر شهید رجایی یک محدودیت سنی در نظر گرفت.
در این میان اما از آنجا که دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از بدو ورود به دانشگاه، استخدام شده و سنوات برای آنها حساب می‌شود، تابستان امسال هیات عمومی دیوان عدالت اداری با شکایت فردی از وزارت آموزش و پرورش با موضوع «شرط سنی استخدام رسمی آزمایشی وزارت آموزش و پرورش از طریق دانشگاه فرهنگیان در آزمون سراسری سال ۱۴۰۱»، این شرط سنی را ابطال کرد.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری با استناد به ماده ۴۲ و ۴۳ قانون مدیریت خدمات کشوری،«تعیین محدوده سنی برای دانشجویان ورودی دانشگاه فرهنگیان که از آغاز تحصیل خود استخدام می‌شوند و رعایت مقررات عمومی استخدام از جمله حداکثر سن استخدام در خصوص آنها الزامی است» را خلاف قانون دانسته و شرط سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان را ابطال کرد و قانونا دانشگاه فرهنگیان باید سقف سنی ورود دانشجو به این دانشگاه را از ۲۴ سال به ۴۰ سال تغییر می‌داد اما از آنجایی که این رای پس از برگزاری کنکور ۱۴۰۲ صادر شده بود و عملا سازمان سنجش و وزارت آموزش و پرورش با کمبود زمان و فرصت مواجه بودند، امکان اصلاح روندها برای کنکوری‌های ۱۴۰۲ وجود نداشت و کنکوری‌های امسال با همان شرط سنی ۲۴ سال وارد دانشگاه فرهنگیان شدند.
از این رو امسال ۱۳۰ نفر از داوطلبان کنکور ۱۴۰۲ درحالی در دانشگاه فرهنگیان قبول شدند که به دلیل اختلاف یک تا سه ماهه با سن تعیین شده ۲۴ سال، نتوانستند در مصاحبه این دانشگاه فرهنگیان برای ورود به آن شرکت کنند. از این رو وزیر آموزش و پرورش در راستای تمکین از رای دیوان عدالت اداری به دانشگاه فرهنگیان برای انجام مصاحبه با این ۱۳۰ نفر نامه زد. اخیرا مصاحبه این ۱۳۰ نفر نیز انجام شد و قرار بر این است که نتایج از طریق سازمان سنجش اعلام شود.
با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، سن ورود به دانشگاه فرهنگیان به صورت قطعی تعیین تکلیف شد
در واقع دیوان عدالت اداری تاکید دارد که همه امور باید به صورت قانونی اجرایی شوند و تعیین سقف سنی ورود برای دانشگاه فرهنگیان نیز نیازمند یک مصوبه قانونی است. از این رو وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که این موضوع را از طریق شورای عالی انقلاب فرهنگی پیگیری خواهد کرد. در همین راستا نهایتا شورای عالی انقلاب فرهنگی با تصویب نظام نامه «سنجش و پذیرش دانشجوی متعهد خدمت به وزارت آموزش و پرورش» در ۲۶ دی ماه سال جاری، سقف سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان را تعیین تکلیف کرد.
این نظام نامه دوازدهم بهمن ماه امسال به وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سازمان اداری و استخدامی کشور، سازمان برنامه و بودجه کشور، دانشگاه فرهنگیان و ستاد راهبری و نظارت تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شده است و مواد آن از سال آینده برای کنکور تربیت معلم ۱۴۰۳ یا همان کنکور اختصاصی دانشگاه فرهنگیان که سال آینده برای اولین بار به صورت اختصاصی و مجزا از کنکور سراسری برگزار می شود، اجرا خواهد شد.
نظام نامه «سنجش و پذیرش دانشجوی متعهد خدمت به وزارت آموزش و پرورش» دارای ۱۸ ماده است که تمام مواد آن به لزوم برگزاری آزمون اختصاصی تربیت معلم برای ورود به دانشگاه فرهنگیان مجزا از کنکور سراسری از سال ۱۴۰۳ به بعد و شرایط و نحوه برگزاری این کنکور تاکید دارد.
۲۴ سال به بالاها نمی توانند درس «معلمی» بخوانند
در ماده ۱۶ این نظام نامه به صراحت قید شده است که حداکثر سن مجاز برای ثبت‌نام در آزمون اختصاصی دانشگاه فرهنگیان، ۲۴ سال تمام است که مبنای آن اول مهرماه هرسال تحصیلی در نظر گرفته می‌شود و این شرط برای متقاضیان ورود به دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ و پس از آن اعمال می‌شود. بنابراین باید گفت پرونده مناقشه بر سر سن ورود به دانشگاه فرهنگیان از این پس بسته می شود و بالای ۲۴ ساله‌ها دیگر نمی توانند در دانشگاه فرهنگیان درس «معلمی» بخوانند.
به گزارش ایسنا، بر اساس «نظام نامه سنجش و پذیرش دانشجوی متعهد خدمت به وزارت آموزش و پرورش» که به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است، از سال آینده به بعد، دانشگاه فرهنگیان برای جذب دانشجو کنکور اختصاصی و مجزا از کنکور سراسری برگزار می کند.
این آزمون توسط سازمان سنجش آموزش کشور به‌صورت سالانه یک‌بار و مستقل از آزمون سراسری برگزار می‌شود؛ اما از آنجا که سال آینده اولین سال اجرای این مصوبه و برگزاری کنکور اختصاصی تربیت معلم و مجزا از کنکور سراسری است، زمان برگزاری این کنکور در سال ۱۴۰۳ را همزمان با کنکور سراسری تعیین است و در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ برگزار می شود. دفترچه سوالات کنکور فرهنگیان نیز در قالب یک دفترچه ویژه آزمون اختصاصی تربیت معلم، علاوه بر دفترچه‌هایی که به داوطلبان در هر یک از گروه‌های آزمایشی تحویل می‌شود، در روز آزمون توزیع می‌شود.
همچنین آزمون اختصاصی ویژه دانشگاه فرهنگیان، زیرگروه ندارد و در سال ۱۴۰۳ پذیرش دانشجو معلم همانند آزمون سراسری بر مبنای گروه آزمایشی انجام می شود.
کنکور تربیت معلم دو مرحله‌ای است و شامل یک بخش آزمون کتبی و یک بخش ارزیابی تکمیلی می شود. به این معنا که افراد در صورت قبولی در آزمون کتبی برای ارزیابی تکمیلی، انجام مصاحبه، انجام گزینش و احراز صلاحیت اشتغال در حرفه معلمی به صورت چند برابر ظرفیت فراخوانده می‌شوند و در صورت قبولی در این ارزیابی تکمیلی می توانند برای معلم شدن به دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی راه یابند.
داوطلبان می توانند یکی از پنج رشته تجربی، ریاضی، انسانی، هنر یا زبان را برای شرکت در کنکور تربیت معلم انتخاب کنند. کنکور کتبی تربیت معلم نیز خود شامل دو بخش می شود که یک بخش آن معطوف به سوالات چهارگزینه‌ای علمی درباره دروس یکی از پنج رشته انتخابی داوطلب می‌شود و بخش دیگر معطوف به سوالات چهارگزینه‌ای با دو عنوان «هوش و استعداد معلمی» و «تعلیم و تربیت اسلامی» در راستای ارزیابی شایستگی‌های معلمی داوطلب می‌شود.
ضرایب دروس رشته‌های مختلف اعم از ریاضی، تجربی، انسانی، هنر و زبان در کنکور «تربیت معلم» همانند ضرایب دروس این رشته‌ها در کنکور سراسری است اما ضرایب مواد امتحانی ویژه دفترچه آزمون اختصاصی تربیت معلم متفاوت است و «هوش و استعداد معلمی» با ضریب ۳، «تعلیم و تربیت اسلامی» با ضریب ۲ در نظر گرفته شده است.
درواقع قبولی در دانشگاه فرهنگیان بستگی به سه مولفه یعنی تراز افراد در کنکور تربیت معلم که شامل سوالات مربوط به گروه آزمایشی (تجربی، ریاضی، انسانی، هنر و زبان های خارجی) و نیز سوالات بخش «هوش و استعداد معلمی» و «تعلیم و تربیت اسلامی» می شود، تاثیر قطعی سابقه تحصیلی داوطلبان و نیز وضعیت ارزیابی شایستگی معلمی آنها دارد. درواقع داوطلبان باید علاوه بر شرکت در کنکور و آزمون کتبی، در مصاحبه نیز شرکت کنند تا شایستگی آنها برای معلم شدن ارزیابی و محرز شود. در این ارزیابی شایستگی معلمی که توسط وزارت آموزش و پرورش در طول سال و یا در بازه زمانی اجرای آزمون اختصاصی ویژه دانشگاه فرهنگیان برگزار می‌شود، دو بخش شایستگی‌های عمومی و تخصصی داوطلبان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
سازمان سنجش آموزش کشور باید حداکثر ۳۰ روز کاری پس از برگزاری آزمون اختصاصی ویژه دانشگاه فرهنگیان، به میزان چند برابر ظرفیت رشته محل‌های اعلامی، داوطلبان را جهت بررسی ارزیابی شایستگی معلمی به وزارت آموزش و پرورش معرفی کند.
برای کنکور ۱۴۰۳ ضرایب دروس این آزمون برای گروه‌های آزمایشی علوم ریاضی، علوم تجربی، علوم انسانی، هنر و زبان‌های خارجی (به جز دروس ویژه آزمون اختصاصی تربیت معلم) همانند ضرایب آزمون سراسری خواهد بود اما وزارت آموزش و پرورش مکلف است برای سنوات بعدی؛ میزان تأثیر نمرات و امتیازات، مواد و ضرایب دفترچه ویژه آزمون اختصاصی تربیت معلم، زمان، روش پذیرش و شرایط و ضوابط مربوطه را یکسال پیش از آزمون اختصاصی ویژه دانشگاه فرهنگیان تعیین و برای تصویب به ستاد تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کند.
سهم سابقه تحصیلی در کنکور ۱۴۰۳ تربیت معلم نیز همانند کنکور سراسری، ۵۰ درصد و سهم مصاحبه و ارزیابی شایستگی معلمی داوطلبان ۲۵ درصد است. بنابراین آزمون کتبی کنکور تربیت معلم سهمی ۲۵ درصدی دارد اما از آنجا که دفترچه سوالات کنکور تربیت معلم شامل دو بخش، یک بخش مربوط به سوالات علمی و متناسب با یکی از پنج رشته تحصیلی تجربی، ریاضی، انسانی، هنر و زبان و بخش دیگر مربوط به شایستگی‌های مورد نیاز برای معلمی اعم از «هوش و استعداد معلمی» و «تعلیم و تربیت اسلامی» می شود؛ سهم ۲۵ درصدی سوالات کنکور تربیت معلم نیز در این دو بخش تقسیم شده است؛ به طوری که سوالات چهارگزینه‌ای دفترچه کنکور تربیت معلم که معطوف به یکی از پنج رشته یاد شده می شود، سهم ۱۵ درصدی و سوالات مربوط به شایستگی معلمی سهم ۱۰ درصدی دارد و مجموعا هر دو بخش سهم ۲۵ درصدی برای قبولی فرد در دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی خواهند داشت.