جشنواره فیلم فجر همواره عرصه‌ای برای ظهور و کشف فیلم‌سازان مستعد بوده است. به‌ویژه در دوره‌هایی که بخش مستقلی را به فیلم‌سازان فیلم‌اولی اختصاص داده، کارکرد جشنواره به مثابه بستری برای کشف استعدادهای نوی سینمایی بروز و ظهور ویژه‌تری پیدا کرده است. چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر نیز یکی دیگر از همین دوره‌هاست.
در سال‌های اخیر فیلم‌سازان مستعدی چون نیما جاویدی، محمدحسین مهدویان، هادی حجازی‌فر، سعید ملکان، محمد کارت، بهمن و بهرام ارک و… در زمره نام‌هایی که بوده‌اند که با نخستین فیلم بلند سینمایی‌شان به جشنواره فجر آمده و حضور موفقی را تجربه کرده‌اند.
امسال نیز 13 کارگردان فیلم‌اولی در فجر چهل و دوم به رقابت با یکدیگر می‌پردازند که باید دید آیا در میان آنها شگفتی‌ساز وجود خواهد داشت یا نه.
در ادامه، مروری بر آثار حاضر در بخش فیلم‌اولی‌های فجر چهل و دوم خواهیم داشت.
1. «آپاراتچی»/ کارگردان: قربانعلی طاهرفر
فیلم سینمایی «آپاراتچی» که تهیه‌کنندگی آن را سجاد نصراللهی‌نسب برعهده دارد، دلبستگی‌های یک نقاشِ ساختمانِ عاشقِ سینما را روایت می‌کند که با اشتیاق تمام، موفق به تولید چند فیلم کوتاه شده و اینک در آرزوی ساخت نخستین فیلم سینمایی بلند خود است. این فیلم با نگارش حسین تراب‌نژاد و احسان لطفیان برداشتی آزاد از کتاب آپاراتچی نوشته دکتر روح الله رشیدی است که رویداد‌های آن در اوایل دهه 60 شهر تبریز می‌گذرد. تورج الوند، فاطمه مسعودی‌فر و رضا ناجی در کنار بازیگرانی چون هومن برق‌نورد، بهنام تشکر، امید روحانی، وحید مبصری، امین گلستانه، حسین عابدینی، ولی فروتن و علیرضا استادی در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند.
2. «باغ کیانوش»/ کارگردان: رضا کشاورز
فیلم سینمایی «باغ کیانوش» که تهیه‌کنندگی آن را محمدجواد موحد برعهده دارد، روایتی ماجراجویانه با محوریت نوجوانان از واقعه‌ای در دهه 60 ارائه می‌دهد که داستان آن اقتباسی از کتابی با همین نام از تولیدات کانون پرورش فکری است. شهرهای همدان، تهران و شهر قدس، لوکیشن‌های اصلی ساخت این اثر سینمایی بوده‌اند که محصول مشترک باشگاه فیلم سوره و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است و فیلمنامه آن توسط رضا کشاورز به نگارش درآمده است. شهرام حقیقت‌دوست، علیرضا آرا، مجید پتکی، با حضورعباس جمشیدی‌فر بازیگران اصلی «باغ کیانوش» را تشکیل می‌دهند.
3. «بی بدن»/ کارگردان: مرتضی حسینعلی‌زاده
فیلم سینمایی «بی‌بدن» که تهیه‌کنندگی آن را سیدمصطفی احمدی برعهده دارد، احتمالا یکی از آثار جنجالی فجر چهل و دوم خواهد بود. کاظم دانشی که پیش از این فیلم سینمایی «علفزار» را ساخته بود، پرونده قتل غزاله شکور به دست آرمان عبدالعالی را دستمایه نوشتن فیلمنامه جنایی «بی‌بدن» کرده است. پرونده‌ای که از آن به عنوان یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های جنایی ایران یاد می‌شود. الناز شاکردوست و نوید پورفرج، بازیگران اصلی این اثر سینمایی هستند که در ژانر اجتماعی تعریف می‌شود.
4. «پرواز 175»/ کارگردان: محمدحسین حقیقت
فیلم سینمایی «پرواز 175» که تهیه‌کنندگی آن را سعید شرفی‌کیا برعهده دارد، روایت‌گر قصه‌ای است که در آن کودکی جنوبی یک ماهی صید می‌کند. در داخل شکم این ماهی، انگشتری است که مشخص می‌شود به شهیدی مفقودالاثر تعلق دارد. در ادامه، حوادثی رخ می‌دهد تا این انگشتر به دست مادر آن شهید که سال‌ها چشم‌به‌راه خبری از فرزندش است، برسد. جعفر دهقان، جمشید هاشم‌پور، اتابک نادری و شاهین باباپور ازجمله بازیگرانی هستند که در این اثر سینمایی به ایفای نقش پرداخته‌اند. «پرواز 175» ازجمله آثار دفاع مقدسی فجر امسال محسوب می‌شود.
5. «پرویز خان»/ کارگردان: علی ثقفی
فیلم سینمایی «پرویز خان» که تهیه‌کنندگی آن را سازمان هنری رسانه‌ای اوج برعهده دارد، روایت‌گر برشی از زندگی پرویز دهداری، سرمربی فقید و بااخلاق تیم ملی فوتبال ایران است که توانست نسل مستعدی از بازیکنان جوان را به فوتبال ایران معرفی کند؛ از احمدرضا عابدزاده و مجتبی محرمی گرفته تا جواد زرینچه و صمد مرفاوی. سعید پورصمیمی، مریم سعادت، خسرو احمدی، حمیدرضا پگاه، بهنام تشکر، علی باقری، المیرا دهقانی، مهدی قربانی و… ازجمله بازیگران این فیلم سینمایی هستند که یکی از کنجکاوی‌های فجر چهل و دوم به شمار می‌آید. «پرویز خان» تنها فیلم ورزشی جشنواره امسال است.
6. «تمساح خونی»/ کارگردان: جواد عزتی
در خلاصه داستان فیلم سینمایی «تمساح خونی» که تهیه‌کنندگی آن را کامران حجازی برعهده دارد، آمده است: من یه تمساحم، یه تمساح خونی! یه آدم زخمی که کل زندگیش فقط باخته و چیزی برای از دست دادن نداره… ولی باز دلش ریسک‌های بزرگ می‌خواد! جواد عزتی بازیگر سرشناس سینمای ایران با ساخت این فیلم، نخستین تجربه کارگردانی‌اش را پشت سر می‌گذارد و از این حیث یکی از اتفاقات جالب جشنواره 42 است. عباس جمشیدی فر، سعید آقاخانی، الناز حبیبی، بهزاد خلج، شبنم قربانی در کنار جواد عزتی، ترکیب بازیگران این فیلم سینمایی را شکل می‌دهند. علاقه عزتی به فضای اجتماعی و سابقه حضورش در آثاری چون: «مرد بازنده»، «زخم کاری»، «شنای پروانه» و «کت چرمی» و «جان‌دار» باعث شده است فضای فیلم «تمساح خونی» هم به آثار متاخری که او در آنها بازی کرده است نزدیک باشد.
7. «شکار حلزون»: به کارگردانی محسن جسور
فیلم سینمایی «شکار حلزون» که تهیه‌کنندگی آن را مصطفی سلطانی برعهده دارد، داستان زنی سرپرست خانوار به نام مینو را روایت می‌کند که برای امرار معاش به عنوان پرستار پیرمردی از کار افتاده استخدام می‌شود. شرط پسر و پیرمرد برای استخدام پرستار، ازدواج موقت مینو با پیرمرد است. مینو شرط آنها را پذیرفته و به عقد پیرمرد درمی‌آید اما پس از کوچ کردن به منزل پیرمرد، ماجراهایی برای او، پیرمرد و پسرش رخ می‌دهد.حسام منظور، حسین پاکدل و فرناز زوفا از جمله بازیگران این فیلم سینمایی هستند.
8. «ظاهر» به کارگردانی حسین عامری
فیلم سینمایی «ظاهر» که تهیه‌کنندگی آن را کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برعهده دارد، روایت‌گر قصه پسر جوانی به نام ظاهر است که 18 سال دارد و در شمال کشور به سربازی مشغول است. او با اکبر و زیبا، پیرمرد و پیرزنی که در کلبه‌ای نزدیک پادگان زندگی می‌کنند آشنا می‌شود و در ادامه اتفاق‌هایی برایش رقم می‌خورد. روح‌الله زمانی، حامد محمودی، یدالله شادمانی و … گروه بازیگران این اثر سینمایی را تشکیل می‌دهند.
9. «قلب رقه»: به کارگردانی خیرالله تقیانی‌پور
فیلم سینمایی «قلب رقه» که تهیه‌کنندگی آن را سعید پروینی برعهده دارد، محصول مشترک بنیاد رسانه‌ای بیان و بنیاد سینمایی فارابی است و موضوع آن همان‌گونه که از نامش پیداست، بر اتفاقات چند سال اخیر سوریه و نقش‌آفرینی محور مقاومت در خاک این کشور متمرکز است. شهرام حقیقت‌دوست، فرهاد قائمیان، محمدرضا شریفی‌نیا، هدایت هاشمی، عبدالرضا نصاری، مصطفی ساسانی و شادی مختاری ازجمله بازیگران اصلی این اثر سینمایی هستند.
10. «مجنون»: به کارگردانی مهدی شاه‌محمدی
فیلم سینمایی «مجنون» که تهیه‌کنندگی آن را عباس نادران برعهده دارد، بخشی از حماسه‌آفرینی شهیدان مهدی و مجید زین‌الدین و رزم‌آوران لشگر 17 علی ابن ابی طالب (ع) در جزیره مجنون و عملیات بزرگ خیبر را به تصویر می‌کشد. ازجمله نکات قابل توجه این اثر سینمایی، حضور مجید انتظامی به عنوان آهنگساز آن است که پس از سال‌ها دوری از سینما رقم خورده است. در این فیلم، سجاد بابایی در نقش شهید مهدی زین‌الدین ظاهر شده است؛ بازیگری که سال گذشته برای ایفای نقش در فیلم سینمایی «استاد» توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد فجر چهل و یکم را به خود اختصاص دهد.
12. «ملکه آلیشون»: به کارگردانی ابراهیم نورآور محمد
فیلم سینمایی «ملکه آلیشون» که تهیه‌کنندگی آن نیز برعهده ابراهیم نورآورمحمد است، اثری در ژانر کودک و نوجوان به حساب می‌آید. این فیلم که برای نخستین بار در سی وپنجمین جشنواره فیلم کودک و نوجوان رونمایی شد و پروانه زرین بهترین فیلم را از آن خود کرد، یک اثر فانتزی و تخیلی برای مخاطب کودک به شمار می‌آید. داستان «ملکه آلیشون» از ماجرای خراب شدن یک درخت سه هزار ساله در کشور تایوان وام گرفته شده است. موضوع این فیلم درباره طبیعت است تا کودکان و نوجوانان به این نتیجه برسند که از طبیعت مراقبت کنند. نسترن سیفی، نسیم ادبی و امیررضا اسماعیلی ازجمله بازیگران «ملکه آلیشون» هستند.
13. «نپتون»: به کارگردانی محمد ابراهیم غفاریان
فیلم سینمایی «نپتون» که تهیه‌کنندگی آن را سیاوش امین‌پور برعهده دارد، روایت‌گر ماجرای زندگی زن و شوهری است که به دلیل مشغله‌های کاری از فرزند خود غافل شده و در این میان، فرزندشان با مشکلاتی روبه‌رو شده است. در بخشی از داستان این اثر سینمایی آمده است: «یک سال نپتون، معادل صد و شصت و پنج سال زمینه! یعنی یک بچهٔ یک ساله توی نپتون یک پیرِ صد و شصت و پنج ساله روی زمینه!» در فیلم سینمایی «نپتون» بازیگرانی چون آرمین رحیمیان، بهدخت ولیان، مسعود کرامتی، آیدا ماهینی، بهناز جعفری و… به ایفای نقش پرداخته‌اند.
