دردسر جدید در راه است؟ | زمستان ۱۴۰۴ گاز قطع می‌شود؟
زمستان ۱۴۰۴ در راه است و دوباره نگرانی‌ها از کمبود و قطع گاز اوج گرفته؛ آیا بحران انرژی امسال هم خانه‌ها و صنایع را به دردسر می‌اندازد؟
صنعت گاز ایران اگرچه سال گذشته توانست با مدیریت اضطراری از بحران عبور کند، اما همچنان با شکاف روزانه ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون مترمکعبی میان تولید و مصرف دست به گریبان است؛ شکافی که آینده تأمین انرژی کشور را به‌طور جدی تهدید می‌کند.
عملیات اضطراری و تعمیرات پرریسک
سال گذشته حجم بالای تقاضا و محدودیت منابع باعث شد تعمیرات اساسی تجهیزات انتقال گاز تا آبان‌ماه ادامه پیدا کند؛ اتفاقی که به گفته مدیرعامل شرکت ملی گاز در تاریخ این صنعت بی‌سابقه بوده است. بخشی از این تعمیرات حتی به صورت آنلاین و با پذیرش ریسک‌های سنگین مهندسی انجام شد. در خط هشتم سراسری، با وجود شناسایی ترک‌های متعدد در جوش‌ها، انتقال گاز بدون توقف ادامه یافت و هم‌زمان بیش از ۲۰۰ توربوکمپرسور فعال باقی ماندند. هرچند این اقدامات از بروز قطعی گسترده جلوگیری کرد، کارشناسان تأکید دارند که چنین راهکارهایی تنها نقش مُسکن داشته و جای خالی سرمایه‌گذاری در نوسازی تجهیزات همچنان احساس می‌شود.
مدیریت موقت در برابر ناترازی ساختاری
برای مقابله با کسری روزانه ۴۰۰ میلیون مترمکعبی در زمستان گذشته، ۵۰ تیم عملیاتی شبانه‌روزی در نقاط حساس مستقر شدند. این حضور باعث شد خانوارها با خاموشی گسترده مواجه نشوند. با این حال، مدیران صنعت گاز هشدار می‌دهند که چنین اقداماتی راه‌حل دائمی نیست و اگر روند فعلی ادامه یابد، امنیت انرژی کشور در سال‌های آینده با تهدید جدی مواجه خواهد شد.
وابستگی بالاتر از میانگین جهانی
ضریب نفوذ گاز در ایران بیش از ۹۵ درصد برآورد می‌شود و حدود ۸۰ درصد نیروگاه‌ها تنها با گاز کار می‌کنند؛ این در حالی است که متوسط جهانی این وابستگی حدود ۲۳ درصد است. همین موضوع باعث می‌شود کوچک‌ترین اختلال در تأمین گاز، کل زنجیره تولید برق و صنعت کشور را تحت تأثیر قرار دهد. کارشناسان راه‌حل را در متنوع‌سازی سبد انرژی و توسعه منابع جایگزین می‌دانند.
برنامه‌های کوتاه مدت و نیاز به نگاه بلند مدت
در کنار افزایش ظرفیت تولید، شرکت ملی گاز طرح‌هایی برای مدیریت مصرف نیز آغاز کرده است؛ از جمله مشوق‌های صرفه‌جویی، ارتقای راندمان وسایل گرمایشی و عرضه گاز در بورس انرژی در قالب گواهی صرفه‌جویی. این برنامه‌ها اگرچه در کوتاه مدت اثرگذار خواهند بود، اما بدون اصلاح ساختاری و کاهش شدت مصرف انرژی، ناترازی پابرجا می‌ماند.
محمدرضا جولایی، مدیر هماهنگی و نظارت بر تولید شرکت ملی گاز، با اشاره به آمادگی مجتمع پارس جنوبی برای زمستان پیش‌رو می‌گوید: اتمام زودهنگام تعمیرات و اتصال خطوط خوراک جدید به پالایشگاه‌ها می‌تواند تا حدی پایداری شبکه را تضمین کند. با این وجود، کارشناسان هشدار می‌دهند که اتکای صرف به این اقدامات اضطراری آینده‌ای مطمئن برای انرژی کشور رقم نخواهد زد.
