جایگاه عشق و نفرت در کجای بدن انسان است؟ آیا نماد قلب شباهتی به قلب انسان دارد؟
در درون قفسه سینه شما یک عضو عضلانی نامتقارن وجود دارد که عاری از احساسات است، ولی هزاران سال است که آدمیان احساسات و عشق و نفرت خود را به آن نسبت میدهند. ولی مسئله دیگر این است که به جز نقاشان آگاه به آناتومی، در فرهنگ عامه همه شکل قلب را اشتباه میکشند و نمادی با عنوان قلب معمول و مرسوم شده و در روی خیابانها و هنگام فرستادن پیام عشق و دوستی در اینترنت هم رواج یافته که هیچ شباهتی به قلب ندارد.
این کلیشه که بیشتر شبیه به شکل گوش ماهی است، دقیقاً از کجا سرچشمه میگیرد، کاملاً مشخص نیست!
محققان در یک بررسی جدید تلاش کردهاند بفهمند که این کژفهمی از چه زمانی شروع به انتشار کرد. با نگاهی به زمانهای گذشته، آنها پیشنهاد میکنند که فیلسوفان یونان باستان ممکن است اولین کسانی بوده باشند که طپشهای قلب را با احساسات مرتبط کردند و از ارسطو به عنوان یکی از مقصران اصلی یاد کردند.
به گفته پیر وینکن جراح مغز و اعصاب هلندی و یکی از محققان، اولین تصویر از نماد کلاسیک به شکل قلب در متنی در قرن سیزدهم ظاهر شد و ممکن است از توصیف ارسطو در مورد اندام الهام گرفته شده باشد. منابع دیگر نشان میدهند که نشان کلاسیک قلب، نشان دهنده برگ یک گونه منقرض شده از رازیانه غول پیکر به نام سیلفیوم است که زمانی در امتداد سواحل شمال آفریقا رشد میکرد و یونانیان و رومیان باستان از آن به عنوان نوعی پیشگیری از بارداری استفاده میکردند.
صرف نظر از اینکه این تصویر برای اولین بار چگونه رواج یافت، نویسندگان مطالعه به صراحت اظهار داشتند که «نماد جهانی قلب، هیچ شباهتی به قلب واقعی انسان ندارد. با این حال، هیچ کس اهمیتی نمیدهد، زیرا استفاده از نماد فعلی قلب به بیا نایده «قلب» به معنای استعاری آن به عنوان هسته عاطفه، محبت و عشق محدود میشود.
این نماد در قرنهای ۱۵ و ۱۶ رایج شد. جالب است که اولین قلب با عروق خونرسان پیچیده آن یا سیستم شریان کرونری در دهه ۱۹۵۰ بادقت ترسیم شد، در این هنگام پلاستیک به آئورت افراد مرده تزریق شد و مدلهایی تولید کرد که این سیستم خاص و نه کل سیستم عضلانی قلب تا حدی شبیه قلب سنتی تصوری مردم است.
چند دهه بعد، توسعه تکنیکهای جدید شامل تزریق رنگهای کنتراست به عروق کرونر هم تقریبا همین را نشان داد.
حالا این سوال مطرح میشود که نکند آناتومیستهای باستانی هزاران سال قبل، از آشکار شدن شکل عروق کرونر توسط علم مدرن، همین شریانها را الگو قرار داده بودند. نکند آنها قالبهای پس از مرگ مشابهی از شریانهای کرونر را با استفاده از مواد ابتداییتری مانند گچ به جای پلاستیک تولید کردهاند.
عجیب است، اما این ممکن است معقولترین فرضیه برای توضیح مطابقت تصاویر عروق کرونری ما با تصویر کهنالگوی قدیمی قلب باشد.