تداوم خودکفایی گندم برنامه وزارت جهاد کشاورزی است
به گزارش خبرگزاری مهر، علیرضا مهاجر، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی در یک برنامه تلویزیونی به بررسی عملکرد و برنامه‌های این معاونت پرداخت و گفت: بیشتر محصولات اساسی در حوزه زراعت است، با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در این معاونت و تلاش کشاورزان، تولید محصولات اساسی به ویژه گندم روند صعودی داشته به طوری که در سال جاری ۱۲ و نیم میلیون تن خرید گندم از کشاورزان انجام شده که بیش از ۵۰۰ هزار تن آن مربوط به گندم بذری است.
وی افزود: خرید تضمینی گندم در سال ۱۴۰۰ به دلیل حمله روسیه به اوکراین، بحث کرونا، تحریم‌ها و همچنین خشکسالی حدود ۴ و نیم میلیون تن بود و حدود ۷ میلیون تن واردات داشتیم. در سال ۱۴۰۱ برنامه‌ریزی شد که بتوانیم روند افزایش محصولات اساسی به ویژه گندم را در دستور کار قرار دهیم، خوشبختانه این اتفاق افتاد و خرید گندم در آن سال به ۷ و نیم میلیون تن رسید، سال ۱۴۰۲ به ۱۰ و نیم میلیون تن و خودکفایی در گندم نان رسیدیم و امروز میزان خرید گندم از ۱۱ میلیون و ۹۹۳ هزار تن گذشت و در کنار آن هم بیش از ۵۰۰ هزار تن هم به عنوان گندم بذری از کشاورزان خریداری شده است و پیش‌بینی می‌شود روند رو به رشد تولید گندم در کشور در سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ نیز ادامه‌دار باشد.
معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی به ذخیره‌سازی محصولات اساسی از جمله گندم و تدارک کود و سم در کشور اشاره کرد و افزود: سیلوها و انبارهای زیادی برای امر ذخیره‌سازی تدارک دیده شد به طوری که ذخیره‌سازی گندم در سیلوهای شرکت بازرگانی دولتی، بخش خصوصی و تعاون روستایی به خوبی انجام شد. شرکت خدمات حمایتی نیز برای تأمین کودهای مورد نیاز، انبارهای زیادی را تدارک دید، سازمان حفظ نباتات با کمک بخش خصوصی نیاز سموم را تأمین کرد و سازمان‌هایی که در استان‌ها هستند با کمک ستاد، مکانیزاسیون کشور را تدارک دیدند.
وی با اشاره به روند رو به رشد سایر محصولات کشاورزی کشور گفت: یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن برنج در سال ۱۴۰۰ تولید کردیم که این تولید امسال خوشبختانه از دو میلیون و ۷۰۰ هزار تن فراتر رفته است، در خصوص جو تولیدمان از ۴ میلیون تن گذشته، در دانه‌های روغنی نسبت به سال گذشته تولید کلزا دو برابر شده و در چغندر قند و نیشکر یا به عبارتی در شکر به راحتی امکان خودکفایی داریم و امسال هم تولیدمان خوشبختانه افزایش چشمگیری داشته است.
این مقام مسؤول ادامه داد: در حبوبات همین شرایط را داشتیم در ذرت علوفه‌ای به خودکفایی رسیدیم، در ذرت دانه‌ای ما مشکلات زیادی در رابطه با آب داریم، ذرت و سویا دو تا محصولی هستند که برای خوراک دام استفاده می‌شود متأسفانه کشور آبی ندارد که بخواهد این محصولات را در کشور تولید کند لذا وزارت جهاد کشاورزی به کمک محققان به دنبال جایگزین محصولاتی با مصرف آب کمتر مثل سورگوم، ارزن، تیریتیکاله و … است که خوشبختانه توانستیم در این بخش هم شرایط بهتری را تجربه کنیم.
اصلاحات نهایی طرح الگوی کشت انجام می‌شود
مهاجر در خصوص اجرای طرح الگوی کشت در سال جاری گفت: اجرای این طرح در زراعت، باغبانی و سایر بخش‌های وزارتخانه حتی به صورت سنتی با توجه به اقلیم کشور ادامه دارد. امسال نیز اصلاحات نهایی این طرح انجام و به زودی به مجلس برمی‌گردد.
وی به حدود ۱۲ میلیون هکتار اراضی زراعی در کشور اشاره کرد و گفت: از این میزان، حدود ۶ میلیون هکتار به کشت گندم آبی و دیم، نزدیک دو میلیون هکتار به کشت جو، حدود ۷۵۰ هزار هکتار به کشت برنج، ۷۵۰ هزار هکتار هم به کشت سبزی و صیفی و محصولات جالیزی و حدود ۵۰۰-۶۰۰ هزار هکتار نیز به محصولات علوفه‌ای اختصاص دارد.
مهاجر با بیان اینکه حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد از اراضی تغییر چالش کشت‌های متفاوت در سال‌های متفاوت را تجربه می‌کند، افزود: آن چیزی است که مجلس شورای اسلامی را بر آن داشت بر اجرای الگوی کشت پافشاری کنند تا بتوانیم به تعادل در کشت برخی محصولات که امکان نگهداری آنها در انبار پایین است، دست یابیم.
وی با بیان اینکه اجرای الگوی کشت در حوزه زراعی بر عهده معاونت زراعت و نظارت آن بر عهده سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی است، گفت: برای اجرای الگوی کشت باید بتوانیم مکانیزم خرید محصول از کشاورز، انبارداری و … را داشته باشیم، لذا ما به دنبال بهبود شرایط و ارتقای کیفیت انبارها در استان‌هایی که تولید سیب زمینی، پیاز و… را دارند، هستیم، تا این محصولات برای دو سه ماه با کیفیت بالا در انبارها نگهداری شوند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در خصوص اجرای الگوی کشت بر اساس آمایش سرزمینی گفت: خوشبختانه کشاورزان در بیشتر مناطق کشور به صورت سنتی بر مبنای اقلیم کشت می‌کنند، لذا به نظر می‌رسد که بیش از ۹۰ درصد الگوی کشت رعایت شده، چون اگر رعایت نشود اصلاً هیچ نظامی نمی‌تواند از پس ازدیاد محصول یا کمبود محصول بربیاید، پس این اتفاق افتاده است.
به گفته وی، در برخی استان‌ها در محصولاتی همچون برنج به دلیل گرانی قیمت و سبزی و صیفی، الگوی کشت رعایت نمی‌شود، یکی از کارهایی که در وزارت جهاد کشاورزی انجام شد، این است که به کشاورزانی که الگوی کشت را رعایت نمی‌کنند، خدمات ارائه ندهد. اما همه امکانات در اختیار وزارت جهاد کشاورزی نیست، به عنوان مثال آب و مدیریت آن به دست وزارت نیرو است.
مهاجر در خصوص سبزی و صیفی گفت: این محصول به دلیل عملکرد بالا، اگر یک یا دو درصد محصول افزایش یا کاهش یابد، نظام بازار تولید و مصرف به هم می‌ریزد.
اجرای طرح جهش تولید در دیمزارها در ۶ میلیون هکتار
معاون امور زراعت به طرح جهش تولید در دیمزارها و افزایش کشت دیم اشاره کرد و گفت: امسال، سال پنجم اجرای این طرح است، این طرح به صورت آزمایشی در ۶۷۰ هزار هکتار از اراضی دیم با کمک ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) آغاز شد که امسال به ۶ میلیون هکتار رسیده است و بر اساس گزارش‌ها، از یک تن تولید در هر هکتار به بالای یک و نیم تن در هکتار رسیده‌ایم.
وی افزود: طرح جهش تولید در دیمزارها از طرح‌های مورد توجه مقام معظم رهبری است، به این دلیل ستاد اجرایی فرمان حضرت امام مأمور شد که در کنار وزارت جهاد کشاورزی نسبت به افزایش عملکرد در احیای اراضی دیم و کمک به کشاورزان دیم‌کار شرایط ویژه‌ای را در نظر گیرد. ارائه خدمات آموزشی و ترویجی، تخصیص وام کم‌بهره، آغشته کردن بذور به سموم و کدوهای مغذی، اصلاح و نوسازی کمباین‌ها، خدمات بیمه و … از جمله این شرایط است؛ به طوری که امسال، دیمزارهای ما بیش از ۶ میلیون تن سهم خودکفایی را به خود اختصاص داده‌اند.
مهاجر، عدم رعایت تناوب را یکی از مشکلات اساسی در دیمزارها عنوان کرد و گفت: از نکات برجسته اجرای این طرح این بود که بتوانیم تناوب را در دیمزارها بیاوریم، که توانستیم کشت حبوبات، محصولات علوفه‌ای، گیاهان دارویی را در تناوب گندم و جو بیاوریم.
وی اقناع کشاورزان برای کشت در اراضی دیم را بزرگترین چالش این نوع کشت دانست و گفت: اراضی دیم وابسته با بارندگی خوب است، معمولاً کشاورزان برای این اراضی هزینه کمتری می‌کنند، خوشبختانه با توجه به برنامه تدوین شده در اراضی دیم، شرایطی فراهم شد که بتوانیم این مشکل را تا حدودی حل کنیم. اعتقاد ما بر این است که هر سال بتوانیم خوب بکاریم، از بذور بسیار خوب استفاده کنیم، سم‌پاشی کنیم، با علف‌های هرز مبارزه کنیم تا وقتی باران می‌بارد به جای ۸۰۰ کیلوگرم محصول در هر هکتار، یک تن دو تن حتی در بعضی مناطق مثل دشت مغان و اراضی دیم استان گلستان بالای چهار تن در دیم محصول به دست آوریم.
وی افزود: مکانیزمی در رابطه با اراضی دیم وجود دارد و آن عمیق کشت کردن است که باعث می‌شود بذور از رطوبت عمیق‌تری استفاده کنند و کشاورزانی که از عمیق‌کارها استفاده کردند به این مهم پی برده‌اند.
افزایش تولید برنج در کشور با استفاده از ارقام پرمحصول و هیبریدی
معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی در خصوص میزان تولید و نیاز کشور به محصول برنج نیز گفت: برنج محصولی پرآب است، برای دستیابی به خودکفایی در محصول برنج باید ارقام پرمحصول حاصل تلاش محققان، وارد عرصه شود تا بتوانیم بالای هشت تن شلتوک تولید کنیم. ارقام پرمحصول در استان گلستان استفاده می‌شود اگر در گیلان و مازندران نیز توسعه یابد، قطعاً نیاز کشور در داخل تأمین می‌شود.
به گفته وی، استفاده از ارقام هیبرید راه دیگر برای افزایش تولید برنج در کشور است، در رابطه با ارقام هیبرید از دنیا عقب هستیم محققان ما باید کوشش کنند تا بتوانیم بذور ارقام هیبرید هم به دست آوریم. زیرا علاوه بر پوشش ذائقه مردم، عملکرد را افزایش، آفات را کنترل و میزان آب کمتری مصرف می‌کند.
مهاجر در خصوص پیش‌نیازهای مکانیکی کشت و برداشت برنج گفت: در حال حاضر نشاء کاری و برداشت شالی و درو به صورت مکانیزه و با ماشین‌های نشاء کاری، کمباین و … انجام می‌شود، این شرایط برای کشت محصولات پرمحصول هم فراهم است.
وی جلوگیری از واردات در زمان برداشت برنج را از حمایت‌های دولت از برنج‌کاران نام برد و افزود: اگر ما واردات برنج را از تالار یک به تالار دو ببریم، حمایت ویژه‌ای از شالی کاران انجام می‌شود، زیرا واردات به صرفه نخواهد بود و خرید داخلی بیشتری انجام خواهد شد.
به گفته وی، برای تعادل در بازار برنج و عرضه آن به قیمت مناسب، ذخیره‌سازی توسط شرکت بازرگانی دولتی انجام می‌شود تا در زمان نیاز، تأمین انجام شود. در خصوص برنج به صادرات فکر نمی‌کنیم زیرا یک محصول تابستانه و آب‌بر است اما تلاش می‌کنیم بتوانیم نیاز داخل را تأمین کنیم.