بهترین فیلم‌های ترسناک کلاسیک

تماشای فیلم‌های ترسناک همیشه برای همه ساده نیست. حتی در میان طرفداران ژانر وحشت هم خیلی‌ها مرزهایی برای خودشان تعریف می‌کنند و سراغ هر نوع محتوایی نمی‌روند. با این حال، برخی فیلم‌های این ژانر واقعاً ارزش دیدن دارند، حتی اگر تماشای آنها به دلیل محتوای سنگین یا تصاویر شوکه‌کننده دشوار باشد. این آثار اغلب به جنبه‌های تاریک‌تر طبیعت انسان سرک می‌کشند، سراغ موضوعات تابو می‌روند یا صحنه‌هایی را به نمایش می‌گذارند که تاثیرشان در ذهن باقی می‌ماند. دیدن این فیلم‍‌ها شاید دشوار باشد، اما هرکدام دست‌کم یک بار باید تجربه شوند؛ چه به خاطر ارزش هنری، چه سرگرمی، یا تأثیری که بر ژانر وحشت گذاشته‌اند.

۱۰ فیلم ترسناکی که از لحاظ روانی ویرانتان می‌کنند؛ از The Descent تا Eden Lake

برای تعریف «کلاسیک» نیز به سراغ هر فیلمی رفته‌ایم که پیش از سال ۲۰۰۰ ساخته شده باشد. همچنین به‌جای اینکه فقط سراغ انتخاب‌های بدیهی مثل The Texas Chainsaw Massacre و The Exorcist برویم، ترکیبی از گزینه‌های شناخته‌شده و آثار کمتر دیده‌شده را جمع‌آوری کردیم تا هم برای هواداران حرفه‌ای ژانر وحشت و هم تازه‌واردها چیزی برای کشف وجود داشته باشد.

در ادامه ۱۰ فیلم ترسناک کلاسیکی را آورده‌ایم که همه باید دست‌کم یک بار ببینند، فارغ از اینکه چقدر آزاردهنده به نظر برسند.

۱۰ فیلم ترسناک کلاسیک که باید ببینید

۱۰ – Dementia (۱۹۵۵)
۹ – Spider Baby (۱۹۶۷)
۸ – Horrors of Malformed Men (۱۹۶۹)
۷ – Sisters (۱۹۷۲)
۶ – Who Can Kill a Child? (۱۹۷۶)
۵ – Maniac (۱۹۸۰)
۴ – White Dog (۱۹۸۲)
۳ – Tetsuo: The Iron Man (۱۹۸۹)
۲ – Braindead (۱۹۹۲)
۱ – Audition (۱۹۹۹)

۱۰ – Dementia (۱۹۵۵)

فیلم Dementia داستان دختری با حافظه‌ای تکه‌تکه را روایت می‌کند که فقط با عنوان «دخترک» شناخته می‌شود. او در محله‌ای تاریک و مبهم پرسه می‌زند و با شخصیت‌های عجیب و غریبی روبه‌رو می‌شود که هر کدام الگوی حرص، شهوت یا خشونت هستند. در همین حال، فلش‌بک‌ها و تمایلات دخترک به ارتکاب خشونت نشان می‌دهند که گذشته او پر از آزار و آسیب بوده و همین گذشته‌ی تاریک، او را به وضعیت فعلی کشانده است.

هرچند فیلم ترسناک کلاسیک زوال عقل بیشتر حال‌وهوای هنری و سوررئال دارد تا ترس آشکاری که ژانر وحشت در آن دوره داشت، اما به موضوعات حساسی مثل سوءاستفاده جنسی (از جمله زنا با محارم) و خشونت علیه زنان می‌پردازد؛ مسائلی که حتی امروز هم تکان‌دهنده‌اند. با این حال، این فیلم یکی از اولین آثار آمریکایی بود که به‌طور کامل سوررئالیسم را در آغوش گرفت و بعدها الهام‌بخش بسیاری فیلم‌های دیگر شد. از نظر بصری، این فیلم برای طرفداران وحشت یک ضیافت واقعی است؛ با تصاویری هولناک و روایت انتزاعیِ بدون دیالوگ که تماشاگر را در خود غرق می‌کند.

۹ – Spider Baby (۱۹۶۷)

خانواده مری به‌خاطر نسل‌ها انزوا و درون‌همسری، به سندرومی ساختگی به نام «سندروم مری» مبتلا شده‌اند که باعث عقب‌ماندگی و افزایش خشونت در آنها شده و به خاطر آن‌ها چنین نامگذاری شده است. وقتی بستگان دور آن‌ها همراه با یک وکیل برای تصاحب ملک خانوادگی‌شان از راه می‌رسند، خیلی زود گرفتار وحشت و بی‌رحمی غیرقابل پیش‌بینی این خانواده می‌شوند؛ رویارویی‌هایی که یکی پس از دیگری به مرگ ختم می‌شود.

فیلم بچه عنکبوت ترکیبی آزاردهنده از معصومیت شیطانی و خشونت سادیستی است که دائم زیر پوست شما می‌رود. بازیگران مدام بین معصومیت کودکانه و بی‌رحمی آشکار در نوسان‌اند و همین تضاد، تماشاگر را به‌طور ناخودآگاه مضطرب می‌کند. خود فیلم نیز در حالت نوسان قرار دارد، با لحن کمیک و سخیفی که بارها با صحنه‌های تکان دهنده از خشونت و رفتن به سراغ موضوعات تابو در هم می‌شکند؛ موضوعاتی که حتی امروز هم برای احساسات عمومی توهین‌آمیز به نظر می‌رسند. با این حال، Spider Baby پلی جذاب میان وحشت گوتیک و سوء استفاده ضدفرهنگی است و همین بحران هویتی آن را به تجربه‌ای تماشایی و منحصربه‌فرد تبدیل می‌سازد. این فیلم ترسناک حتی دهه‌ها بعد از اکران همچنان واقعاً هولناک و آزاردهنده است.

۸ – Horrors of Malformed Men (۱۹۶۹)

هیروسوکه هیتومی، یک دانشجوی پزشکی درگیر بحران روحی، از تیمارستان می‌گریزد و با دزدیدن هویت فردی شبیه به خودش، به ارثی غیرمنتظره می‌رسد. او برای تصاحب این ارث راهی جزیره‌ای دورافتاده می‌شود که تحت سلطه دانشمندی دیوانه به نام جوگورو است؛ مردی که روی انسان‌ها آزمایش کرده و «مردان بدشکل» می‌سازد. هیروسوکه حالا زندانی این جزیره است و شاهد دنیای کابوس‌وار جوگورو.

Horrors of Malformed Men بر پایه فضایی که The Island of Dr. Moreau ساخته، به افراطی‌ترین و آزاردهنده‌ترین شکل ممکن به دنیایی مشابه قدم می‌گذارد؛ با تصاویری سوررئال، روان‌گردان و کابوس‌وار که در زمان خود بی‌سابقه بود. این فیلم در ژاپن هنگام اکران مستهجن شناخته شد و سال‌ها ممنوع بود. برای مخاطبان غربی، وحشت مردان بدشکل نگاهی منحصربفرد به یک داستان ترسناک کلاسیک مشهور است، داستانی که با آثار ادوگاوا رامپو، نویسنده مشهور ژانر وحشت و رازآلود ژاپن ترکیب شده است. بهترین توصیف برای فیلم این است که آن را متهورانه اما غریب بدانیم که از یک سری اجراهای هنری برای خلق تصاویر خیال‌گونه از جزیره‌ای تحت حکمرانی «بدشکل‌ها» استفاده می‌کند. ترو ایشی، کارگردان این فیلم که در ژاپن به «پادشاه کالت» معروف است، با این فیلم بهترین نمونه از دیوانگی هنری خود را به نمایش گذاشت.

۷ – Sisters (۱۹۷۲)

گریس و دانیله کولیر، دوقلوهای ناهمسان (هر دو با بازی مارگو کیدر)، ارتباطی روانی و مرموز پیدا می‌کنند. وقتی گریس شاهد قتل یک مدل در نیویورک می‌شود، این پیوند ذهنی روانشان را از هم می‌پاشد. در ادامه دکتر امیل برتون (جرج اس. ایروینگ) وارد ماجرا می‌شود و میان شیفتگی نسبت به گریس و کشف تمایلات خشونت‌گرایانه و وابستگی به خواهرش، دانیله، گرفتار می‌شود.

فیلم ترسناک کلاسیک خواهران با محوریت شخصیت‌های چندپاره و روان‌های خرد شده، فضایی رویایی و معماگونه دارد که با لحظاتی از خشونت شوکه‌کننده از هم گسسته می‌شود. بازی هیپنوتیزم‌کننده و چندلایه مارگو کیدر نقش مهمی در آزاردهندگی فیلم دارد. با وجود خون‌ریزی کم، Sisters همچنان یکی از بهترین آثار روانشناختی-ترسناک دهه ۱۹۷۰ است. برایان دی پالما با مهارت، قصه‌ای پیچیده و ملموس را هم از نظر بصری و هم روایی روایت می‌کند. تکنیک‌های فیلمبرداری مبتنی بر نظربارگی در این فیلم باعث شد بسیاری دیگر از این تکنیک برای به تصویر کشیدن دیوانگی در چنین سبک روایی ترسناک و به شدت ناخوشایندی استفاده کنند.

۶ – Who Can Kill a Child? (۱۹۷۶)

یک زوج بریتانیایی، تام (لوئیس فیاندر) و اِولین (پرونلا رنسوم)، برای فرار از زندگی پرهیاهو و گذراندن لحظاتی آرام پیش از تولد فرزندشان به سواحل اسپانیا و جزیره‌ای دورافتاده سفر می‌کنند. اما به محض ورود، با چشم‌اندازی متروکه روبه‌رو می‌شوند؛ جایی که تنها کودکان باقی مانده‌اند. وقتی این دو شاهد قتل مردی به دست بچه‌ها می‌شوند، ناامیدانه به دنبال راهی برای فرار می‌گردند.

حتی عنوان Who Can Kill a Child? به‌تنهایی آن‌قدر ترسناک است که خیلی‌ها را از دیدن این فیلم منصرف کند؛ به‌ویژه به خاطر نمایش میزان خشونتی که هم علیه کودکان و هم از جانب کودکان انجام می‌شود. با این حال، پشت این نام جنجالی، داستانی ترسناک و حساب‌شده نهفته است که معضل اخلاقی فیلم را کمتر از آنچه انتظار می‌رود استثماری نشان می‌دهد. فیلم با تصاویری واقعی از خشونت نسبت به کودکان در تاریخ آغاز می‌شود تا ایده انتقام‌جویی نسل جوان از جنایات جهانی را طرح کند، اما از آن نقطه به بعد، با اثری منسجم و تکان‌دهنده مواجهیم. طرفداران Zombi اثر لوسیو فولچی احتمالاً پایان فیلم را از نظر مفهوم، وسعت و تلخی بسیار مشابه خواهند یافت.

۵ – Maniac (۱۹۸۰)

فرانک زیتو (جو اسپینل) در خیابان‌های نیویورک پرسه می‌زند؛ مردی زخم‌خورده از اتفاقات گذشته، با میل شدید به قتل که کنترلش را در اختیار گرفته. او زنان را تعقیب می‌کند، می‌کشد و اجسادشان را به جایزه و یادگاری‌هایی در خانه‌اش بدل می‌سازد. با این حال، وقتی با آنا دی آنتونی (کارولین مونرو) آشنا می‌شود، می‌کوشد رابطه‌ای صادقانه با او برقرار کند، اما میل به داشتن زندگی عادی با توهمات شدیدتر و عطش سیری‌ناپذیر برای کشتن در تضاد قرار می‌گیرد.

جو اسپینل در فیلم ترسناک کلاسیک Maniac یکی از تاریک‌ترین و به‌یادماندنی‌ترین قاتلان تاریخ سینما را خلق می‌کند و همین باعث می‌شود نگاهی به ذهن یک قاتل جذاب‌تر شود. جلوه‌های ویژه عملی، از جمله صحنه مشهور شلیک تفنگ ساچمه‌ای از پنجره، همچنان شاهکاری از استاد این هنر، تام ساوینی محسوب می‌شوند. فیلم ترسناک مجنون فیلمی ترسناک، آزاردهنده و شدیداً استثمارگرانه است؛ گزینه‌ای مناسب برای کسانی که وحشت را با لایه‌ای ضخیم از تاریکی دوست دارند. و اگر کنجکاوید بدانید: بله، فیلم ۲۰۱۲ با بازی الایجا وود، بازسازی همین اثر است.

۴ – White Dog (۱۹۸۲)

جولی ساویر (کریستی مک‌نیکول) سگی ولگرد اما مهربان را پیدا می‌کند، خیلی زود با او انس می‌گیرد و او را به خانه می‌برد. اما پس از حادثه‌ای در یک جریان یک تیراندازی، می‌فهمد که این سگ تحت سیستمی خشونت‌آمیز آموزش دیده تا سیاه‌پوستان را هدف قرار داده و بکشد. مربی کهنه‌کار سگ‌ها، «کیز» (پل وینفیلد)، تلاش می‌کند این شرطی‌سازی نژادپرستانه را از بین ببرد، اما عمق نفرت در وجود سگ، چالشی هولناک می‌آفریند.

تماشای صحنه‌های شبیه‌سازی‌شده حمله سگ‌ها برای بسیاری ناخوشایند است، اما چیزی که سگ سفید را تکان‌دهنده‌تر می‌کند، پیام‌های اخلاقی و اجتماعی نهفته در آن است. دیدن سگی که به ابزاری برای نشان دادن نفرت تبدیل می‌شود، برای کسانی که مهربانی بی‌قید و شرط حیوانات خانگی را تجربه کرده‌اند، به شکل ویژه‌ای آزاردهنده است. با این حال، این فیلم اثری تأمل‌برانگیز درباره نژادپرستی سیستماتیک است. فیلم ترسناک کلاسیک White Dog به کارگردانی ساموئل فولر، نمایانگر رویکرد بی‌پرده و بی‌پروای او به روایتگری است و جایگاه او را در تغییر مسیر سینما برجسته می‌کند.

۳ – Tetsuo: The Iron Man (۱۹۸۹)

یک کارمند ساده بی‌نام (توموروو تاگوچی) هنگام خوش‌گذرانی با نامزدش (کِی فوجیوارا)، تصادفاً یک مرد با تمایلات وسواس‌گونه به فلزات (شینیا تسوکاموتو) را زیر می‌گیرد. او و نامزدش از صحنه گریخته و سعی می‌کنند آن را فراموش کنند، اما طولی نمی‌کشد که بدن کارمند شروع به فلزی‌شدن می‌کند؛ پدیده‌ای که با بازگشت روح مرد کشته‌شده شدت می‌گیرد.

۱۰ فیلم ترسناک برتر سینمای آسیا که هر کسی باید ببیند؛ از The Eye تا The Medium

نگران روایت نباشید؛ Tetsuo: The Iron Man بیشتر یک تجربه‌ی دیداری است، چیزی شبیه به Eraserhead که “تا نهایت شدت” بالا برده شده باشد. این فیلم که ترکیبی از روایت علمی–تخیلی و وحشت بدنی است، با ریتم تند، تصاویر سورئال، و یکی از بهترین موسیقی‌های متن تاریخ (به‌ویژه برای طرفداران موسیقی صنعتی) تبدیل به اثری شاخص در دهه ۱۹۸۰ ژاپن شد. تماشای این فیلم ترسناک ممکن است بیش از یک بار نیاز باشد تا کل داستان را درک کنید، اما برای عاشقان سینمای فانتزی، دیدنش واجب است.

۲ – Braindead (۱۹۹۲)

لیونل کاسگروو (تیموتی بالم) مردی ضعیف‌النفس است که تحت کنترل و سلطه مادرش زندگی می‌کند. وقتی برای نخستین‌بار به دختری به نام پاکیتا (دیانا پنالور) دل می‌بازد، باز هم از ترس مادرش جرئت پیش‌روی ندارد و از این دختر دوری می‌کند. اما وقتی یک میمون–موش سوماترایی مادرش را گاز می‌گیرد و او را به زامبی خشنی بدل می‌کند، لیونل فرصتی می‌یابد تا هم در مقابل مادرش بایستد و هم دختر رویاهایش را نجات دهد.

مخ‌تعطیل ساخته پیتر جکسون یک کمدی سیاه کلاسیک است که به خاطر دیالوگ‌های بامزه و حجم عظیم خونریزی‌اش شهرت دارد؛ به طوری که گفته می‌شود در جریان فیلم‌برداری حدود ۳۰۰ لیتر خون مصنوعی استفاده شده است. هرچند این افراط در خشونت بیشتر حالت اغراق‌آمیز و سرگرم‌کننده دارد تا واقعاً ترسناک، اما همچنان تصاویر و صحنه‌هایی در فیلم هست که حتی امروز هم شوکه‌کننده و تکان دهنده‌اند. اگر قرار باشد فقط یک فیلم از این فهرست را دیده باشید، احتمالاً همین فیلم است. و اگر نه، حتماً به سراغش بروید؛ یکی از سرگرم‌کننده‌ترین و محبوب‌ترین فیلم‌های ترسناک تاریخ است.

۱ – Audition (۱۹۹۹)

شیگهارو آویاما (ریو ایشیباشی) که همسرش را از دست داده، به اصرار پسرش تصمیم می‌گیرد مرگ همسر محبوبش را فراموش کرده دوباره وارد دنیای قرارهای عاشقانه شود. اما چون نمی‌داند در چنین سنی از کجا شروع کند، دوستش پیشنهاد می‌دهد یک آزمون بازیگری برای یک فیلم ساختگی برگزار کنند تا او فرصت آشنایی با زنان را پیدا کند. در این میان، آویاما شیفته آسامی یامازاکی (ایهی شیینا) می‌شود که دختری بسیار کمرو و آرام به نظر رسیده و رابطه‌ای میان آنها شکل می‌گیرد. اما گذشته تاریک و طبیعت خشن آسامی به‌تدریج خود را آشکار می‌کند.

Audition یک فیلم ترسناک کلاسیک آرام‌سوز است؛ شوک اصلی فیلم تنها در چند صحنه کوتاه و سپس در رویارویی نهایی آسامی و آویاما رخ می‌دهد. لحظات پایانی فیلم برای همیشه در ذهن هر بیننده‌ای حک خواهد شد. با این حال، چیزی که کمتر به آن توجه شده، اوج‌گیری بی‌نقص داستان تا رسیدن به آن نقطه و بررسی این است که چگونه زبان و سوءتفاهم‌ها می‌توانند به وحشتی تمام‌عیار منجر شوند. آزمون بازیگری یکی از بهترین فیلم‌های ترسناک تاریخ ژاپن است؛ مخصوصاً برای کسانی که وحشت روان‌شناختی و پرتعلیق را به صحنه‌های خونین ترجیح می‌دهند.