بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفلوانزا چه زمانی است؟
با ظهور جدیدترین زیرسویه ویروس کرونا به نام «پیرولا» در برخی نقاط جهان، احتمالاً افراد در وهله نخست به این می‌اندیشند که آیا واکسن‌هایی که پیش‌تر تزریق کرده‌ایم در برابر این زیرسویه نیز از ما محافظت خواهند کرد یا نه؟ بعد از موج اومیکرون که تقریباً به یک سویه غالب تبدیل شده بود، ظهور زیرسویه‌های خفیف و ضعیفی از کرونا را شاهد بودیم که درصد خطر و بیماری‌زایی پایینی داشتند؛ در واقع تغییر رفتاری که ویروس در ژن خود داشت، تا حد زیادی از میزان کشندگی آن کاسته بود و این مسئله سبب شد که بیماری ناشی از ویروس، مثل سابق آنچنان نگران‌کننده نباشد و ما با تلفات گسترده مواجه نشویم.
موضوعی که اخیراً در این زمینه مطرح شده، این است که با شروع احتمالی موج جدیدی از بیماری کرونا، به‌واسطه پیرولا، بهتر است تا شناسایی کامل زیرسویه جدید، برای حفظ ایمنی و پیشگیری از ابتلا به بیماری، واکسن آنفلوانزا تزریق شود.
در همین خصوص دکتر هادی یزدانی، پزشک و دکترای حرفه‌ای پزشکی، در گفت‌وگو با خبرآنلاین می‌گوید: «با شروع فصل پاییز اغلب با موجی از آنفلوانزا و عفونت‌های ناشی از این ویروس مواجه هستیم. هم‌چنین راینوویروس‌ها که عامل ابتلا به سرماخوردگی هستند و آلرژی‌های فصلی نیز در این دوره کم نیستند. توصیه همیشگی در این راستا این است که افراد هر سال از اواسط شهریور ماه تا اواسط مهر ماه، واکسن آنفلوانزا را دریافت و تزریق کنند. این واکسن در انواع گوناگون و در تمام کشورها قابل دسترسی و استفاده است.»
واکسن آنفلوانزا در برابر پیرولا ایمنی ایجاد نمی‌کند
هرچند تزریق واکسن آنفلوانزا هرساله در آستانه فصل پاییز توصیه می‌شود، اما حالا شرایط کمی خاص‌تر است و ما علاوه بر ویروس‌های فصلی، با گسترش زیرسویه پیرولا از خانواده اومیکرون روبه‌رو هستیم که دارای بیش از ۳۰ جهش ژنتیکی و قدرت سرایت بالایی است.
یزدانی در این‌باره می‌گوید: «با تغییر فصل و هم‌چنین بازگشت مسافران و زائران از مناسک اربعین، ما احتمالاً با موجی از عفونت‌های حاد تنفسی مواجه خواهیم شد که شاید خیلی هم برای عوام قابل تشخیص نباشد، اما توصیه می‌شود امسال هم علاوه بر رعایت ایمنی و پروتکل‌های بهداشتی، واکسن آنفلوانزا در کشور توزیع و تزریق شود.
نکته‌ای که در این زمینه باید به آن توجه داشت، این است که واکسن مذکور در برابر زیرسویه‌های اومیکرون و به طور کل بیماری کرونا، طبیعتاً ایمنی و محافظتی ارائه نمی‌دهد، اما در برابر خود ویروس آنفلوانزا چرا؛ ایمنی قابل‌قبول و مؤثری را ایجاد کرده و از ابتلا به آن پیشگیری می‌کند.
دلیل ایمن نبودن واکسن آنفلوانزا در برابر کرونا این است که این دو واکسن به لحاظ ساختاری با یکدیگر متفاوتند و این تفاوت به نوع ویروس‌ها، ساختار و ماهیت آنها برمی‌گردد.»
واکسن‌های کرونای موجود در کشور، دیگر ایمنی‌زا نیستند
با توجه به تغییراتی که در کشورهای مطرح دنیا در ساختار واکسن کرونا اعمال شد، امروزه این واکسن‌ها به گونه‌ای عمل می‌کنند که هم سویه اصلی کووید-۱۹ یعنی سویه‌ای که در ووهان ظاهر شد و هم زیرسویه‌های اومیکرون را پوشش می‌دهند و به واکسن‌های «چند ظرفیتی» معروفند. اما این به‌روزرسانی در کشور ما انجام نشد یا دست‌کم واردات واکسن‌های چند ظرفیتی به داخل کشور صورت نگرفت.
به باور یزدانی، «واکسن‌های کرونای موجود در کشور در شرایط حاضر دیگر ایمنی‌زا نیستند یا کارایی آنچنانی ندارند و در این برهه ما عملاً چیزی به نام «واکسیناسیون کرونا» در ایران نداریم؛ چون این واکسن‌ها صرفاً در زمان خودشان کارایی داشتند و چه بسا مفید هم واقع شدند.»
او تأکید می‌کند: «ما در شرایط فعلی و برای کنترل وضعیت، نیازمند واکسن‌های چند ظرفیتی هستیم که در سطح دنیا در حال استفاده و آزمایش هستند و متأسفانه هنوز در ایران چنین چیزی وجود ندارد.»
افراد در معرض خطر، برای تزریق واکسن آنفلوانزا پیش‌قدم شوند
توصیه پزشکان به تمام بیماران کرونایی یا کسانی که برای درمان سرماخوردگی به پزشک مراجعه می‌کنند، این است که در کنار درمان تخصصی، واکسن آنفلوانزا را هم تزریق کنند که حداقل در شرایطی که بدنشان در برابر انواع ویروس‌ها آسیب‌پذیرتر است، در برابر ویروس شناخته‌شده آنفلوانزا ایمن شود و احتمال ابتلا به آن کاهش یابد.
یزدانی در این راستا اشاره می‌کند: «افرادی که طی سال‌های اخیر و حتی سال گذشته واکسن آنفلوانزا دریافت کردند، با توجه به شرایط موجود، بهتر است امسال هم این ایمنی را به واسطه تزریق واکسن، برای خود ایجاد کنند تا خطر بیماری را کاهش دهند.»
او با بیان اینکه گروه‌های هدف همواره در دریافت واکسن ارجح هستند، اضافه می‌کند: «کادر درمان، نوزادان بالای شش ماه، زنان باردار، افراد دارای نقص ایمنی، بیماران قلبی، آسمی، دیابتی و بیماران خاص مانند سرطان، تالاسمی و دیالیزی جزو گروه‌های حساس هستند و برای دریافت واکسن آنفلوانزا در اولویت قرار دارند. اما اگر به من باشد، می‌گویم خیلی عاقلانه است که در یک جامعه به میزان افرادی که تقاضا دارند واکسن آنفلوانزا را دریافت کنند، واکسن تهیه و عرضه شود.
به هرجهت، افرادی که از نظر شغلی یا شرایط فردی، خود را در معرض خطر می‌بینند، بهتر است خودشان پیش‌قدم شوند و در بازه زمانی طلایی، یعنی از همین الآن تا اواسط مهر ماه سال جاری، واکسن آنفلوانزا را تزریق کنند.»
یک کوه عارضه پشت کرونا
به توصیه یزدانی برای حفظ ایمنی در شرایط فعلی بهتر است «افراد تا جایی که ممکن است از رفتن به اماکن شلوغ و پر ازدحام بپرهیزند، فاصله حداقلی با دیگران را رعایت کنند، در صورت ابتلا، بیمار بلافاصله از سایر اعضای خانواده جدا شود و روند بهبودی را در قرنطینه طی کند.»
او اضافه می‌کند: «کرونا یک سرماخوردگی ساده نیست و عوارض مختلفی را با خود به همراه دارد. سرماخوردگی حد حافصل چند روز بهبود می‌یابد و علائم آن به کلی از بدن خارج می‌شود، اما کرونا تمام نمی‌شود و یک کوه عارضه پشت آن وجود دارد. شاید در دوره بیماری، این عوارض خود را نشان ندهند اما به محض بهبودی، آواری از عوارض جسمی و بعضاً روحی بر سر شخص فرو می‌ریزد. پس بهترین راه برای دور ماندن از این ویروس و عوارض آن، این است که با به‌کارگیری اقدامات پیشگیرانه تلاش کنیم که بیمار نشویم.»
توصیه‌های مهم یک پزشک درباره واکسن‌های موجود در کشور، زیرسویه پیرولا و تزریق واکسن آنفلوانزا
با تکیه بر اعلام مراجع رسمی، هنوز گزارشی مبنی بر ورود زیرسویه جدید به کشور و ابتلا به آن ثبت نشده است. یزدانی در این خصوص می‌گوید: «تجربیاتی که طی سال‌های اخیر در رابطه با کرونا کسب کردیم نشان می‌دهد که کرونا یک ویروس بدونِ مرز است و از هیچ طریقی نمی‌توان جلوی انتشار آن را گرفت. گزارش رسمی از ورود، ابتلا یا توالی‌یابی ژنی زیرسویه پیرولا در کشور ما به ثبت نرسیده است. هرچند سازمان جهانی بهداشت در رابطه با ظهور این زیرسویه ابراز نگرانی کرده، اما هنوز اطلاعات کافی از پیرولا در دسترس نیست و محققان در حال بررسی رفتار ویروس هستند.»