ابطال ثبت‌نام مجردها در طرح حمایت مسکن و پیامدهای آن | تصمیم جدید وزارت راه و شهرسازی درباره طرح حمایت مسکن
فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، با ابلاغ بخشنامه‌ای جدید، دستورالعمل ثبت‌نام افراد مجرد واجد شرایط در طرح حمایت مسکن را ابطال کرد.
این تصمیم که بر اساس رأی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری اتخاذ شده است، تأثیرات مهمی بر روند ثبت‌نام در طرح حمایت مسکن خواهد داشت.
متن بخشنامه وزیر راه و شهرسازی
بخشنامه جدید وزیر راه و شهرسازی خطاب به مدیران کل راه و شهرسازی استان‌ها صادر شده و در آن تأکید شده است که دستورالعمل قبلی که امکان ثبت‌نام افراد مجرد در طرح حمایت مسکن را فراهم می‌کرد، دیگر معتبر نیست. بر اساس این بخشنامه، از این پس تنها در چارچوب ماده (۱) آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، ثبت‌نام انجام خواهد شد.
علت ابطال ثبت‌نام مجردها در طرح حمایت مسکن
تصمیم به حذف ثبت‌نام مجردها از طرح حمایت مسکن در پی رأی دیوان عدالت اداری اتخاذ شد. بر اساس این رأی، برخی بندهای دستورالعمل قبلی با مفاد تبصره (۱) ذیل بند (۲) ماده (۱) آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن مغایرت داشت. به همین دلیل، این دستورالعمل از تاریخ ابلاغ بخشنامه جدید، دیگر اجرایی نخواهد بود.
شرایط جدید برای متقاضیان طرح حمایت مسکن
با ابطال این دستورالعمل، شرایط ثبت‌نام در طرح حمایت مسکن به ماده (۱) آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن محدود شده است. طبق این آیین‌نامه، متقاضیان طرح حمایت مسکن باید واجد شرایط زیر باشند:
فاقد مسکن بودن: متقاضیان نباید از تاریخ ۰۱/۰۱/۱۳۸۴ مالک زمین یا واحد مسکونی باشند. همچنین از تاریخ ۲۲/۱۱/۱۳۵۷ نباید از امکانات دولتی یا نهادهای عمومی غیردولتی برای تأمین مسکن استفاده کرده باشند.
متأهل یا سرپرست خانوار بودن: افراد مجرد دیگر امکان ثبت‌نام در طرح حمایت مسکن را ندارند، مگر در موارد استثنایی.
داشتن حداقل پنج سال سابقه سکونت در شهر مورد تقاضا: این شرط برای جلوگیری از تقاضای غیرواقعی و سوءاستفاده‌های احتمالی تعیین شده است.
استثنائات ثبت‌نام در طرح حمایت مسکن
بر اساس تبصره (۱) ماده (۱) آیین‌نامه، برخی گروه‌ها می‌توانند بدون شرط تأهل در طرح حمایت مسکن ثبت‌نام کنند. این گروه‌ها شامل موارد زیر هستند:
زنان خودسرپرست با حداقل ۳۵ سال سن.
نخبگان علمی با معرفی بنیاد ملی نخبگان کشور.
افراد دارای معلولیت جسمی و حرکتی با حداقل ۲۰ سال سن و معرفی سازمان بهزیستی کشور.
پیامدهای ابطال ثبت‌نام مجردها در طرح حمایت مسکن
۱. محدودیت بیشتر برای اقشار مجرد جامعه
با اجرای این بخشنامه، بسیاری از افراد مجرد که متقاضی استفاده از طرح حمایت مسکن بودند، دیگر امکان ثبت‌نام نخواهند داشت. این مسئله می‌تواند بر شرایط بازار مسکن و تقاضای آن تأثیر بگذارد.
۲. افزایش تقاضا برای ازدواج به منظور بهره‌مندی از طرح حمایت مسکن
از آنجایی که متأهل بودن یکی از شروط اصلی ثبت‌نام در طرح حمایت مسکن است، ممکن است برخی افراد مجرد به ازدواج زودهنگام روی بیاورند تا بتوانند از این طرح استفاده کنند.
۳. کاهش شانس خانه‌دار شدن مجردها
افراد مجردی که در طرح حمایت مسکن ثبت‌نام کرده بودند، حالا دیگر شانسی برای دریافت تسهیلات این طرح ندارند. این مسئله ممکن است باعث افزایش فشار اقتصادی بر آن‌ها شود، چرا که بازار مسکن برای خرید شخصی همچنان با افزایش قیمت مواجه است.
۴. احتمال افزایش شکایات حقوقی
با ابطال این دستورالعمل، برخی افراد مجرد که قبلاً در طرح‌های حمایت مسکن ثبت‌نام کرده بودند، ممکن است اقدام به شکایت کنند. این موضوع می‌تواند چالش‌های حقوقی جدیدی برای وزارت راه و شهرسازی ایجاد کند.
چرا افراد مجرد از طرح حمایت مسکن حذف شدند؟
دلیل اصلی این تصمیم، مغایرت دستورالعمل قبلی با قوانین بالادستی کشور است. از دیدگاه قانون‌گذاران، هدف اصلی طرح حمایت مسکن کمک به خانوارهای فاقد مسکن و سرپرستان خانوار است. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا، برنامه‌های مشابهی برای کمک به افراد مجرد در نظر گرفته شده است.
تصمیم جدید وزارت راه و شهرسازی برای ابطال ثبت‌نام افراد مجرد در طرح‌های حمایت مسکن، تغییرات مهمی را در سیاست‌های مسکن دولت ایجاد کرده است. از این پس، تنها افراد متأهل، سرپرستان خانوار، زنان خودسرپرست بالای ۳۵ سال، نخبگان علمی و افراد دارای معلولیت می‌توانند در این طرح ثبت‌نام کنند.
با وجود اینکه این تصمیم در راستای تطبیق طرح‌های حمایت مسکن با قوانین کشور اتخاذ شده است، اما نگرانی‌هایی در خصوص تأثیر آن بر اقشار مجرد و توانایی آن‌ها در خانه‌دار شدن وجود دارد. سیاست‌گذاران باید راهکارهای جایگزینی را برای کمک به این گروه از جامعه در نظر بگیرند تا بتوانند به روشی مناسب از حمایت‌های دولتی در حوزه مسکن بهره‌مند شوند.