در پیش‌نویس قطعنامه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران به‌رغم همکاری‌های همیشگی و گسترده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به «عدم پایبندی به تعهدات پادمانی» متهم شده است.
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در کنار مجمع عمومی اعضاء، یکی از دو رکن سیاست‌گذاری در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. این شورا ۳۵ عضو دارد و معمولاً پنج بار در سال (در ماه‌های مارس و ژوئن، دو بار در سپتامبر، پیش و پس از جلسه مجمع عمومی، و در دسامبر) تشکیل جلسه می‌دهد.
در متن قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادعا شده: «قصور‌های متعدد ایران از سال ۲۰۱۹ در پایبندی به تعهدات خود در زمینه همکاری کامل و به‌موقع با آژانس درباره مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده در چندین محل در ایران… مصداق عدم پایبندی به تعهدات مندرج در توافقنامه پادمان است.»
حمایت تمام قد ۶ کشور از مواضع ایران
۶ کشور در حمایت از مواضع ایران در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بیانیه مشترکی را صادر کردند.
بلاروس، چین، جمهوری کوبا، ایران، نیکاراگوئه، روسیه و ونزوئلا در حمایت از مواضع جمهوری اسلامی ایران در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ذیل دستورکار ۶ (و) «موافقتنامه پادمان جامع با جمهوری اسلامی ایران» بیانیه مشترکی را صادر کردند.
متن این بیانیه به شرح زیر است:
ما تعهد دیرینه ایران به عدم اشاعه هسته‌ای به عنوان عضو پیمان منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) را یادآوری می‌کنیم، در حالی که سایر اعضا باید به حق ایران برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای به عنوان عضو NPT کاملاً احترام بگذارند.
بنابراین، ما از سفر مدیرکل گروسی به تهران در ۱۶ آوریل ۲۰۲۵ استقبال می‌کنیم و همکاری و تعامل مستمر بین ایران و دبیرخانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به رسمیت می‌شناسیم.
ما از بیانیه مشترک نشست پکن بین چین، روسیه و ایران که در ۱۴ مارس ۲۰۲۵ صادر شد، استقبال می‌کنیم. در این بیانیه، سه کشور مجدداً تأکید کردند که تعامل و گفتگوی سیاسی و دیپلماتیک مبتنی بر اصل احترام متقابل تنها گزینه عملی و قابل اجرا است و بر لزوم خودداری همه کشورها از هرگونه اقدامی که کار فنی، عینی و بی‌طرفانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تضعیف می‌کند، تأکید کردند.
در خصوص گزارش مدیرکل با عنوان (GOV/2025/25) تأکید بر این نکته ضروری است که به اصطلاح «ارزیابی جامع و به‌روز شده» مندرج در آن، به ابتکار مدیرکل تهیه نشده، بلکه توسط قطعنامه با انگیزه‌های سیاسی و غیراجماعی جلسه نوامبر شورای حکام به او تحمیل شده است.
ما خاطرنشان می سازیم که این گزارش بیان می‌کند که آژانس تلاش گسترده‌ای برای راستی‌آزمایی در ایران متناسب با چرخه سوخت هسته‌ای و فعالیت‌های ایران انجام می‌دهد و ایران همچنان به همکاری با آژانس ادامه می‌دهد. از این گزارش مشخص است که تمام مسائل پادمانی باقیمانده مربوط به گذشته قبل از سال ۲۰۰۳ است.
در این زمینه، شایان ذکر است که در قطعنامه دسامبر ۲۰۱۵ (GOV/2015/72) شورا تصمیم به بستن تمام مسائل باقیمانده گذشته و حال گرفت.
رای گیری «قطعنامه شورای حکام» درباره ایران؛ امروز (پنجشنبه ۲۲ خرداد ۱۴۰۴)
رأی‌گیری اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان، با حمایت آمریکا علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، به امروز پنجشنبه (۲۲ خرداد) موکول شده است.
جلسه بررسی این قطعنامه از روز گذشته در شورای حکام آغاز شد، اما گفته شد به دلیل کمبود وقت برای سخنرانی نمایندگان کشورها، رأی‌گیری به امروز پنجشنبه موکول می شود.
در پیش‌نویس این قطعنامه غیرسازنده و مخرب، ایران به‌رغم همکاری‌های همیشگی و گسترده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به «عدم پایبندی به تعهدات پادمانی» متهم شده است.
در متن قطعنامه ادعا شده: «قصور‌های متعدد ایران از سال ۲۰۱۹ در پایبندی به تعهدات خود در زمینه همکاری کامل و به‌موقع با آژانس درباره مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده در چندین محل در ایران… مصداق عدم پایبندی به تعهدات مندرج در توافقنامه پادمان است.»
پیش‌تر، کشورهای عضو گروه موسوم به «همفکر» در بیانیه‌ای مشترک در نشست شورا هشدار دادند که ادعا‌های مطرح‌شده در این سند فاقد مبنای واقعی و حقوقی است و خطر آن وجود دارد که روند حل‌وفصل موضوع هسته‌ای ایران از چارچوب آژانس خارج شود.
جمهوری اسلامی ایران نیز هشدار داده است که هرگونه اقدام نسنجیده در شورای حکام با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.
سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان، در ایکس (توییتر سابق) نوشت: سه کشور اروپایی هفت سال فرصت داشتند تا تعهدات خود را ذیل برجام اجرا کنند. آنها به‌طور کامل در این زمینه شکست خوردند؛ خواه از روی عمد بوده باشد یا از سر ناتوانی.
وی افزود: به‌جای آن‌که نشانه‌ای از پشیمانی یا تمایل به تسهیل دیپلماسی از خود نشان دهند، امروز سه کشور اروپایی با مطرح کردن خواسته‌ای مضحک مبنی بر لزوم مجازات ایران به‌دلیل استفاده از حق قانونی خود در چارچوب برجام، در واکنش به عدم پایبندی طرف‌های مقابل، در حال دامن‌زدن به تقابل هستند.
عراقچی با اشاره به هشدار‌های قبلی خود به کشورهای اروپایی تصریح کرد: یک خطای راهبردی بزرگ دیگر از سوی این سه کشور، ایران را وادار خواهد کرد که واکنشی قاطع نشان دهد. مسئولیت کامل و مطلق این وضعیت، بر عهده بازیگران بدخواهی خواهد بود که خود موجب از بین رفتن اعتبارشان شده‌اند.
ایران درصورت تصویب قطعنامه، اقدامات فنی را اجرا می‌کند
معاون حقوقی وزیر امور خارجه گفت: ایران در واکنش به تصویب قطعنامه شورای حکام علیه فعالیت‌های هسته‌ای خود پیش‌بینی‌های لازم را انجام داده و بلافاصله پس از تصویب این اقدامات اجرا می‌شود.
«کاظم غریب آبادی»، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه در حاشیه روز ملی روسیه در جمع خبرنگاران گفت: در واکنش به قطعنامه احتمالی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، که قطعاً سیاسی بوده و به احتمال زیاد بدون اجماع تصویب خواهد شد، ایران اقدامات لازم را پیش‌بینی کرده است.
تصمیمات لازم در این زمینه در ساختار نظام اتخاذ شده و بلافاصله پس از تصویب چنین قطعنامه‌ای، این اقدامات در حوزه فنی به اجرا درخواهند آمد. برنامه هسته‌ای ایران نیز با گام‌های مؤثر و روبه‌جلو ادامه خواهد یافت.
غریب‌آبادی همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص تهدید فعال سازی مکانیسم ماشه نیز گفت: در خصوص موضوع «اسنپ‌بک» (مکانیسم ماشه)، باید گفت که عملاً توافقی به نام برجام در حال حاضر وجود ندارد. چند سال است که طرف‌های مقابل، به‌ویژه آمریکا و کشورهای اروپایی، به تعهدات خود پایبند نبوده‌اند و این تعهدات عملاً متوقف شده است.
از منظر حقوقی، این کشورها حقی برای ارجاع موضوع به شورای امنیت و بازگرداندن قطعنامه‌های پیشین علیه ایران در چارچوب مکانیسم ماشه ندارند. آنها خود به‌خوبی آگاه‌اند که پیگیری چنین اقداماتی، که از نظر حقوقی فاقد اعتبار است، با انگیزه‌های سیاسی و خصمانه همراه خواهد بود. بااین‌حال، جمهوری اسلامی ایران در برابر چنین اقداماتی دست‌بسته نخواهد بود.
هرچند ایران تمایلی به تقابل و ایجاد چالش‌های جدید ندارد، اما در صورت لزوم، پاسخ‌های لازم را در چارچوب منافع ملی خود ارائه خواهد کرد.
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به سوال دیگری در خصوص انتظارات ایران از دور ششم مذاکرات گفت: درباره انتظارات از دور ششم مذاکرات، که قرار است روز یکشنبه برگزار شود، باید گفت که در پنج دور گذشته، طرف آمریکایی رویکردی غیرمنطقی و ناپیوسته داشته و از مواضع متزلزلی برخوردار بوده است.
انتظار ما این است که در دور ششم، سیاست‌های مطرح‌شده از سوی طرف مقابل مبتنی بر منطق و چارچوب‌های حقوقی بین‌المللی باشد. درخواست‌های غیرمنطقی و غیرقابل‌قبول، که تا کنون مطرح شده‌اند، برای ایران پذیرفتنی نیست. امیدواریم طرف‌های مقابل در مواضع خود بازنگری کنند و از خواسته‌هایی که فراتر از اسناد بین‌المللی است، اجتناب ورزند.
وی تاکید کرد: حقوق ملت ایران کاملاً روشن و مشخص است. جمهوری اسلامی ایران نه‌تنها بخشی از حقوق خود را معطل نخواهد کرد، بلکه در برابر هرگونه فشار، از جمله تشدید تحریم‌ها، قاطعانه ایستادگی خواهد کرد.
ایران از مذاکره و تعامل استقبال می‌کند، اما هرگز اجازه نخواهد داد تحریم‌ها به‌عنوان ابزاری برای فشار بر حقوق مشروعش استفاده شود. دولت و نظام جمهوری اسلامی ایران در این مسیر با قاطعیت عمل خواهند کرد.
